پاسخ خصوصیات زراعی و کیفیت اسانس بابونه آلمانی (matricaria chamomilla l.) به سطوح مختلف بیوچار و کودهای زیستی

به‌ منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف بیوچار و کودهای زیستی میکوریزا آربسکولار و  آزوسپیریلوم لیپوفروم بر خصوصیات زراعی و کیفیت اسانس بابونه آلمانی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در منطقه بیرانشهر از توابع شهرستان خرم آباد در سال زراعی 99 -1398 اجرا شد. فاکتورها شامل کاربرد بیوچار (تهیه شده از چوب درخت انار) در سه سطح (صفر، 10 و 20 تن در هکتار) و تلقیح کودهای زیستی شامل (بدون تلقیح (شاهد)، تلقیح با میکوریزا آربسکولار، تلقیح با آزوسپیریلوم لیپوفروم و تلقیح دوگانه میکوریزا آربسکولار و آزوسپیریلوم لیپوفروم) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل بیوچار و کودهای زیستی بر تعداد شاخه در بوته، قطر طبق گل، تعداد گل در بوته، عملکرد زیست توده، عملکرد اقتصادی (گل تازه)، میزان کارتنوئید و عملکرد اسانس در سطح احتمال یک درصد و بر ارتفاع بوته و درصد اسانس در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. استفاده تلفیقی از بیوچار و کودهای زیستی در تیمار کاربرد 20 تن در هکتار بیوچار و تلقیح دوگانه میکوریزا و آزوسپیریلوم لیپوفروم در مقایسه با سایر تیمارهای کودی، دارای بالاترین مقادیر عملکرد زیست توده (174.3 گرم در تک بوته)، عملکرد اقتصادی (56.3 گرم در بوته)، درصد اسانس (0.440 درصد) و عملکرد اسانس (24.6 گرم در بوته) بودند. همچنین کاربرد 20 تن در هکتار بیوچار نسبت به سایر تیمارها، میزان فلاونوئید کل (0.43 درصد) و کارتنوئید (1.56 میلی گرم بر گرم) بیشتری را نشان داد؛ و بیشترین درصد کامازولن (0.09 درصد) در تیمار تلقیح دوگانه میکوریزا و آزوسپیریلوم لیپوفروم مشاهده گردید. یافته ها نشان داد که کاربرد بیوچار به عنوان یک کود آلی با منشا طبیعی همراه با تلقیح کودهای زیستی موجب افزایش کیفیت و کمیت فرآورده های تولید شده گیاه دارویی بابونه در مزرعه و همچنین حفظ تعادل محیط زیست می شود.

response of agronomic characteristics and essential oil quality of chamomile (matricaria chamomilla l.) to different levels of biochar and biological fertilizers

in order to investigate the effect of different levels of biochar and biological fertilizer (arbuscular mycorrhizal and azospirillum lipoferum) on agricultural properties and quality of chamomile essential oil, a factorial experiment based on randomized complete block design with 12 treatments and three repetitions was conducted in beiranshahr region of khorramabad city in 2019-2020 cropping year. the factors included: application of biochar at three levels (0, 10 and 20 tons per hectare) and inoculation of biological fertilizers at four levels (without inoculation (control), inoculation with arbuscular mycorrhiza, inoculation with azospirillum lipoferum and double inoculation of arbuscular mycorrhiza and azospirillum lipoferum). the results showed that the interaction effect of biochar and biological fertilizers on the number of branches per plant, flower diameter, number of flowers per plant, biomass yield, economic yield (fresh flower), carotenoid content and essential oil yield at the probability level of one percent and on plant height and essential oil percent it was significant at the five percent probability level. combined use of biochar and biofertilizers in the treatment of using 20 ton.ha-1 of biochar and double inoculation of mycorrhizae and azospirillum lipoferum compared to other fertilizer treatments, has the highest values of biological yield (174.3 g plant-1), economic yield (3 56.5 g plant-1), essential oil percentage (0.440 %), and essential oil yield (24.6 g plant-1). also, the use of 20 ton ha-1 of biochar showed more total flavonoids (0.43%), and carotenoids (1.56 mg/g) than other treatments. the highest percentage of camazolin (0.09%) was observed in the double inoculation treatment of mycorrhiza and azospirillum lipoferum. the results showed that the use of biochar as an organic fertilizer of natural origin along with the inoculation of biological fertilizers increases the quality and quantity of chamomile medicinal plant products in the field and also maintains the balance of the environment.