کارایی مدل‌های فرکتالی در برآورد توزیع اندازه ذرات خاک

توزیع اندازه ذرات یکی از مهم ترین ویژگی های فیزیکی خاک بوده که تعیین آن با روش های کم هزینه، سریع و دقیق، ضروری می باشد. در این پژوهش، کارآیی هفت مدل فرکتال در برآورد مشخصه های توزیع اندازه ذرات 40 نمونه در پنج بافت خاک شامل رسی، لوم رسی، رس سیلتی، لوم شنی و لوم رسی شنی با استفاده از شاخص های آماری مختلف بررسی شد. برای این منظور، 28 نقطه از منحنی دانه بندی با استفاده از روش الک و روش هیدرومتری برای هر نمونه خاک اندازه گیری گردید. برازش مدل های مورد مطالعه از طریق رگرسیون غیرخطی و با استفاده از برنامه matlab انجام شد. نتایج پژوهش، تاثیر بافت خاک را روی مقدار بعد فرکتال نشان داد. در بین مدل های مورد مطالعه، مدل پریر و همکاران (1999) بیشترین خطای برازش را برای تمام بافت خاک ها داشت. همچنین، مدل های بیرد و همکاران (2000)، پریر و بیرد (2002) و کراوچنکو و ژانگ (1998) بهترین عملکرد را در برآورد بعد فرکتال داشتند. شاخص های آماری نشان دادند که مدل های فرکتال دو پارامتری نسبت به مدل های تک پارامتری برازش بهتری به منحنی توزیع ذرات خاک دارند. مدل‌های توزیع اندازه ذرات مطالعه شده، در ارزیابی مقادیر d60 و d50 نسبتاً دقیق بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که مدل های فرکتالی می توانند قابلیت قابل قبولی در برآورد مشخصه های توزیع اندازه ذرات خاک داشته باشند.

The performance of fractal models in estimating soil particle size distribution

Particle size distribution (PSD) is one of the most important soil physical properties. Determining soil PSD using lowcost, rapid, and accurate methods is of interest to researchers. In this research, performance of seven fractal models to estimate PSD characteristics of 40 samples in five soil textural classes, including clay, clay loam, silty clay, sandy loam, and sandy clay loam was investigated using different statistical indices. For this purpose, 28 points of the soil PSD curve were measured using either sieve or hydrometric method for each soil sample. Fitting of the PSD models was performed by nonlinear regression using the Matlab program. The results showed the effect of soil texture on the fractal dimension value. Among the models studied, Perrier et al. (1999) model had the most fitting error for all soil textures. Also, Bird et al. (2000), Perrier & Bird (2002) and Kravchenko & Zhang (1998) models had the best performance in fractal dimension estimation. The statistical indices showed that twoparameter fractal models have a better fit for the soil PSD curve than singleparameter ones. The studied PSD models were relatively accurate in estimating D60 and D50 values. The results of this study indicated that fractal models can be reasonably capable of estimating soil PSD characteristics.