تاثیر کاربرد بقایای گیاهی در بهبود شاخصهای شیمیایی خاکهای آهکی، سدیمی و شورسدیمی

یکی از راهکارهای صحیح و عملی بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمایی خاک‌های آهکی، شور و سدیمی مناطق خشک و نیمه‌خشک استفاده از بقایای گیاهی محصولات کشاورزی است. به منظور بررسی تاثیر بقایای گیاهی بر بهبود خصوصیات شیمیایی خاک‌های آهکی، سدیمی و شور سدیمی، آزمایش انکوباسیون (گرماگذاری) به صورت فاکتوریل در پایه طرح کاملا تصادفی (crd)، شامل فاکتور نوع خاک (آهکی، سدیمی و شور سدیمی) و بقایای گیاهی (ذرت، آفتابگردان، گندم، شبدر و ماشک) به همراه تیمار شاهد (خاک بدون بقایای گیاهی) در سه تکرار انجام شد. بقایای گیاهی به میزان دو درصد به خاک‌ها اضافه و تیمارهای آماده شده به مدت 13 هفته در دمای 25 درجه سانتی‌گراد و با رطوبت 50 درصد ظرفیت زراعی گرماگذاری شدند. نتایج نشان داد که ec، نیتروژن کل، ظرفیت تبادل کاتیونی، پتاسیم قابل جذب، آهن، روی، مس و منگنز قابل استفاده در تیمارهای بقایای گیاهی نسبت به تیمارهای شاهد افزایش معنی‌داری (در سطح احتمال 1 درصد) داشت. همچنین افزودن بقایای گیاهی موجب کاهش معنی‌دار ph و درصد آهک خاک‌ها (در سطح احتمال 1 درصد) شد. فسفر قابل استفاده در خاک‌های تیمارشده با بقایای ماشک، شبدر و آفتابگردان به ترتیب 39، 35 و 18 درصد افزایش یافت، در حالی که در خاک‌های تیمارشده با بقایای ذرت و گندم به ترتیب به میزان 19 و 25 درصد کاهش یافت. کاربرد بقایای گیاهی، کربن آلی و فعالیت آنزیم اوره‌آز را نسبت به تیمارهای شاهد به ترتیب تا 27 و 134 درصد افزایش داد. با کاربرد بقایای گیاهی، درصد سدیم تبادلی خاک‌های مورد مطالعه تا 19 درصد کاهش یافت. در کل، کاربرد بقایای گیاهی باعث بهبود خصوصیات شیمیایی مطالعه شده در خاک‌های آهکی، سدیمی و شور سدیمی و افزایش قابلیت دسترسی عناصر غذایی شد. همچنین شدت تاثیر بقایای گیاهی بر خصوصیات شیمیایی خاک‌های مورد مطالعه به کیفیت بیوشیمیایی و ترکیب شیمیایی بقایای گیاهی بستگی داشت.

The Effect of Application of Plant Residues on Improvement of Chemical Properties of Calcareous, Sodic and SalineSodic Soils

The application of organic amendments is vital for poor soils of sugarcane fields in south Khuzestan. Recently, filter cake which is a byproduct of sugarcane factories rich in nutrients has received attention as a potential organic amendment. Therefore, an experiment was conducted to study the effects of sugarcane filter cake on selected soil quality indices at Haft Tape agroindustrial complex in 2014. The experiment was carried out in a randomized complete block design with three treatments including: 1 uncultivated, 2 sugarcane field with 100 kg ha1 filter cake application for two continuous years, and 3 sugarcane field without filter cake (control), and three replications. Soil bulk density (BD), porosity (Pt), mean weight diameter (MWD) and geometric mean diameter (GMD) of water stable aggregates were determined in surface layer (030 cm). Moreover, the same properties as well as total organic carbon (TOC), active carbon (AC), total nitrogen (TN), available phosphorus (P) and available potassium (K), basal (BR) and induced (IR) microbial respiration, and alkaline phosphatase enzyme activity (PE) were compared in surface (030 cm) and subsurface (3060 cm) of different treatments. Filter cake application resulted in significant increase in TOC (4.1 folds), P (7.4 folds), BR (1.5 folds), IR (1.9 folds), PA (1.6 folds), MWD (2.8 folds) and GMD (1.2 folds), as well as a significant decrease in BD (0.84 folds) compared to the control. The interactions of treatments and soil depth were exclusively significant for AC and TN. Available K was highest in uncultivated field (157 mg kg1) with no significant disparity compared to filter cake treatment (135 mg kg1). Furthermore, no significant improvement was detected in soil total porosity with filter cake application. The results suggest that shortterm application of sugarcane filter is beneficial for soil quality improvement.