بررسی آزمایشگاهی اصلاح یک خاک شور-سدیمی با استفاده از ستون‌های آبشویی

وجود املاح فراوان و سدیم از معضلات اصلی خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. استفاده از بهسازهای آلی و معدنی به عنوان راهکار اساسی برای تسریع آبشویی و اصلاح این خاک‌ها به شمار می‌رود. این مطالعه به منظور بررسی قابلیت استفاده از مواد آلی (5 درصد جرمی) و گچ ( معادل نیاز گچی، gkg1 6.12 ) برای اصلاح یک نمونه خاک شور سدیمی در شرایط ستون آبشویی انجام شد. نمونه خاک از اراضی رها شده‌ کشاورزی در حاشیه غربی دریاچه ارومیه انتخاب شد. آبشویی خاک با استفاده از آب معمولی به صورت اضافه نمودن پی در پی حجم آب منفذی انجام شد. غلظت کاتیون‌ها به همراه هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم در زه‌آب مربوط به هر حجم آب منفذی، اندازه‌گیری شد. همچنین، مقادیر این پارامترها پس از اتمام آبشویی در طول ستون آبشویی شده تعیین شدند. مطابق نتایج در تیمار شاهد به دلیل وجود سدیم تبادلی زیاد و تخریب ساختمان خاک، امکان آبشویی برای بیش از 2 حجم آب منفذی فراهم نشد. نبست جذب سدیم در نمونه‌ خاک پس از انجام آبشویی در تیمارهای گچ و گچ به همراه ماده آلی (22 حجم آب منفذی)، از (meql1)0.5 62.5 به ترتیب به (meql1)0.5 1.08 و (meql1)0.5 1.51 کاهش یافت که نشان دهنده کارآمدی گچ و مواد آلی در اصلاح خاک سدیمی است. تیمار ماده آلی نیز کاهش 85 درصدی در مقدار نسبت جذب سدیم را نشان داد که می‌تواند مربوط به آزاد شدن نسبی کلسیم از آهک موجود در خاک و جایگزینی آن با سدیم تبادلی باشد. مقدار هدایت الکتریکی نمونه خاک پس از آبشویی صرف‌نظر از نوع تیمار، به زیر حد بحرانی dsm1 4 رسید که نشان دهنده‌ کارایی آبشویی برای حذف نمک‌های محلول از پروفیل خاک است. در مجموع استفاده از گچ به همراه ماده آلی برای اصلاح موثر خاکهای منطقه توصیه می‌شود.