تحلیل توزیع مکانی فلزات سنگین مس، روی و آرسنیک در خاک اطراف کارخانه ذوب مس خاتون‌آباد شهر بابک

با توجه به مسائل و مشکلات زیست‌محیطی به‌وجود آمده از فعالیت کارخانه ذوب مس خاتون‌آباد شهر بابک استان کرمان و اثرات سوء آن روی خاک منطقه، این تحقیق با هدف تعیین نحوه توزیع و الگوی مکانی پراکنش عناصر سنگین مس، روی و آرسنیک در خاک محدوده این کارخانه انجام شد. نمونه‌برداری از خاک به‌صورت شبکه‌بندی منظم (با ابعاد 1000 متر در1000 متر) از عمق ( صفر تا پنج سانتی‌متری) و آنالیزهای آزمایشگاهی با استفاده از دستگاه icp انجام شد. به‌طوری‌که میانگین غلظت مس، روی و آرسنیک در منطقه 731.13، 72.06 و 40.13 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. تحلیل توزیع مکانی آلاینده‌های مورد بررسی با استفاده روش‌های زمین آماری و در محیط نرم‌افزار gs+ و gis انجام شد. نتایج نشان داد که با توجه به بالا‌بودن نسبت (c/c0+c)‏، به میزان 0.99، 0.83 و 0.99 به‌ترتیب برای عناصر مس، روی و آرسنیک، همبستگی مکانی قوی در همه عناصر مورد بررسی با مدل واریوگرام کروی وجود دارد. در این رابطه، شعاع تاثیر به‌ترتیب برای عناصر سنگین مس، روی و آرسنیک 2480، 10830، 2380 متر (بالا بودن میزان شعاع تاثیر تاثیردر مورد عنصر آرسنیک به علت سیالیّت بالای آن در خاک می‌باشد) و مقدار آستانه نیز به‌ترتیب 0.94، 4.55 و 0.87 می‌باشد. نقشه توزیع مکانی این عناصر نیز حاکی از عدم آلودگی خاک اطراف کارخانه به عنصر روی و آلودگی شدید آن به عناصر مس و آرسنیک بود. به‌طوری‌که گستردگی مکانی آن‌ها در جهت جنوب غربی کارخانه می‌باشد.