منشایابی برخی فلزات سنگین با استفاده از تکنیک‌های آنالیز خوشه‌ای و تجزیه عاملی در خاک های جزیره هرمز

جزیره هرمز یک منبع گردشگری با جلوه‌های طبیعی و چشم اندازهای بکر است که متاسفانه امروزه در معرض صدمات ناشی از فعالیت‌های انسانی قرار گرفته است. در این پژوهش تعداد 58 نمونه سطحی(cm30-0) از منطقه مورد مطالعه که شامل تمامی سطح جزیره هرمز می‌باشد، جمع‌آوری و غلظت فلزات آهن، روی، سرب،کادمیوم و نیکل به روش هضم چهار اسید و با دستگاه (icp- oes) اندازه‌گیری شد. به منظور شناسایی منابع احتمالی فلزات سنگین موجود در خاک‌های جزیره هرمز، از آنالیزهای چندمتغیره (آنالیز خوشه‌ای و تجزیه عاملی) و جهت تعیین میزان آلودگی منطقه از شاخص‌های زمین‌انباشتگی و فاکتور غنی‌شدگی استفاده شد. بر اساس مقادیر شاخص زمین‌انباشتگی، آلوده‌ترین عنصر در منطقه موردنظر آهن، و بر اساس فاکتور غنی‌شدگی نیز آهن در محدوده بسیار غنی‌شده قرار داشت. نتایج حاصل از تجزیه عاملی نشان داد که بین تک تک عناصر گروه آهن، نیکل و سرب و همچنین، بین عناصر گروه روی و کادمیوم، ارتباط مثبت و بالایی وجود دارد که بیانگر منشا یکسان اجزای درون هر گروه بوده و بدلیل نبود آلودگی صنعتی در منطقه، این تفاوت احتمالا ناشی از اختلاف در ساختار زمین‌شناسی می‌باشد. از طرفی انجام آنالیز خوشه‌ای، عناصر روی و کادمیوم را در یک گروه، و عناصر آهن، نیکل و سرب را در گروه دیگر قرار داد که این امر تائیدی بر نتایج تجزیه عاملی بوده و مجدداً نشان دهنده منشا و رفتار ژئوشیمی یکسان عناصر در هر گروه و تفاوت در بین گروه‌های یاد شده است.