بررسی آب مجازی، بهره‌وری و ردپای اکولوژیک آب در مزارع گندم آبی و ذرت در منطقه کوزران (شهرستان کرمانشاه)

بررسی مقدار آب مجازی سپس مقدار بهر‌وری، در فرآورده‌ی کشاورزی، نیاز به پی‌ریزی روابطی است که نشان‌دهنده مقدار واقعی مصرف آب برای تولید آن فرآورده باشد. این امر رویکرد جدیدی را در پایش‌های بوم‌شناختی کشاورزی نمایان می‌سازد. در این مطالعه آب مجازی، میزان بهره‌وری و رد پای اکولوژیک آب مزارع گندم آبی و ذرت منطقه کوزران در سال زراعی 92-93 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار آب مجازی مزارع گندم در منطقه برای بازده‏ی آبیاری معادل 100، 40 و 32 درصد به ترتیب برابر 2202، 3523 و 3699 مترمکعب بر تن بود. این مقادیر برای مزارع ذرت به ترتیب 2417، 3867 و 4060 متر مکعب بر تن بدست آمد. مقادیر بهره‌وری برای مزارع گندم 454/0، 283/0 و 27/0 و برای مزارع ذرت 413/0، 258/0 و 246/0 تن بر مترمکعب با بازده‌های آبیاری ذکر شده بود. ردپای اکولوژیک آب برای مزارع گندم آبی با سطح زیر کشت 4851 هکتار 18251150 مترمکعب در سال و برای مزارع ذرت با سطح زیر کشت 2523 هکتار 10550601 مترمکعب برآورد شد. با توجه به نتایج حاصل شده از این پژوهش پیشنهاد می‌شود که کشت گیاهان پرمصرفی مانند ذرت دانه‌ای با توجه به شرایط وخیم آبی منطقه متوقف شده، گیاهان جایگزینی مانند زعفران که نیاز آبی کمتری دارند در برنامه زراعی کشاورزان منطقه کوزران گنجانده شوند و سرمایه‏گذاری بیشتری در جهت توسعه کشت محصولاتی مانند کلزا که با وضعیت آب و هوایی منطقه سازگاری بهتری دارند صورت پذیرد. همچنین نسبت به افزایش بهره‌وری و بازده آبیاری و به موازات آن کاهش کشت گندم آبی اقدام شود و سرمایه‏گذاری اصلی به بخش کشت گندم دیم و آبیاری تکمیلی آن اختصاص یابد.