تجاربی از تولید گندم و کوشیا با استفاده از منابع آب و خاک شور در استان گلستان

به دلیل کمبود منابع آب شیرین، استفاده از آب‌های شور برای تولید گیاهانی نظیر گندم و کوشیا اجتناب‌ناپذیر است. برای حفظ پایداری تولید، لازم است تا اثر آب ‏های شور روی گیاه و خاک در هر منطقه مورد بررسی قرار گیرد. به همین منظور در این مقاله به استناد نتایج حاصل از پژوهش‌های انجام شده اثر آبیاری با آب شور برای تولید گیاهانی مانند گندم و کوشیا و همچنین تغییرات شوری نیمرخ خاک (در شرایط زارعین و مزارع تحقیقاتی) در استان گلستان مورد ارزیابی قرار گرفت. به طور کلی نتایج حکایت از این نکته دارد که در زمین‌های کشاورزی که شوری خاک آنها بالاتر از آستانه تحمل به شوری گیاهان مورد بررسی (گندم، جو، کلزا و کوشیا) بود عملکرد قابل قبولی حاصل شد. توزیع شوری در نیمرخ خاک در کوتاه مدت نشان داد در زمان کاشت و مراحل اولیه رشد گندم، به دلیل بارندگی مناسب، شوری لایه سطحی نسبت به مراحل انتهایی رشد کمتر بود. افزایش شوری در لایه‌های پایین‌تر خاک به دلیل عدم زهکشی مناسب مزارع، کافی نبودن عمق آب آبشویی در مواقعی که باران کم و یا آبیاری صورت نمی‌گیرد، باعث حرکت آب از پایین به بالا و در نتیجه عامل افزایش تجمع نمک در نیمرخ خاک در طولانی مدت می‌گردد. در صورت استفاده از آب شور در محصولات تابستانه (کوشیا) متحمل به شوری، بارندگی پاییزه و زمستانه موجب شستشو و کاهش شوری خاک سطحی شده، بطوریکه برای گیاهان بعدی شرایط جوانه‌زنی و سبز شدن فراهم است. از آنجایی که باران عامل غیر قابل کنترل بوده برای حفظ پایداری کشاورزی هرگاه در سال‌های خاص باران نتواند مقدار شستشوی لازم در خاک را انجام دهد بایستی آبشویی خاک انجام گیرد.

The experiences of Wheat and Kochia production using saline water and soil resources in Golestan province

Due to the lack of fresh water resources, the use of saline water for the production of plants such as wheat and kochia is inevitable. To sustain production, the effect of saline water on the plants and soil in each region must be studied. Therefore in this paper, the effects of irrigation with saline water to produce plants such as wheat and kochia, as well as changes in the soil salinity profile (in terms of farmers and research fields), were evaluated in Golestan province based on the results of previous studies. Overall, the results indicated that the use of saline waters, which are unsuitable based on water quality criteria in the agriculture sector, have a significant effect on increasing production. Yield production was acceptable in saline lands in which the soil salinity was above the threshold of the plant (such as wheat, barley, canola, and kochia) salinity tolerance. In the short term, the salinity distribution of the soil profile at planting and the early growth stage of wheat was lower because of the sufficient rainfall during the autumn and winter periods. The main causes of salt accumulation and gradual increase of salinity in the soil profile are poor drainages and inadequate leaching mainly due to inadequate rainfall during the off season. If saline water was used for salt tolerance summer crop (such as kochia), the winter and autumn rainfall reduces the surface soil salinity and provides an important opportunity for emerging for the next year. Although rainfall is an unpredictable element, for sustainable production under a saline condition in some years leaching is necessary for reducing the salinity.