شناسایی عوامل موثر بر مدیریت سیل در زمین‌های کشاورزی شهرستان ایلام

در چند سال اخیر به‌تناوب مخاطرات طبیعی از جمله سیلاب، زلزله و خشکسالی‌های شدید در اکثر نقاط کشور وقوع یافته است. در شهرستان ایلام در بعضی از سال‌ها بروز سیلاب‌های شدید باعث از بین‌ رفتن اراضی کشاورزی و شسته شدن خاک‌های حاصلخیز شده است. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر بر مدیریت سیل در زمین‌های کشاورزی شهرستان ایلام و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه تهیه شده توسط پژوهشگر انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان استان و شهرستان ایلام (152 نفر) و کشاورزان شهرستان ایلام (140 نفر) که در جریان و در معرض خسارت سیل بوده‌اند می‌باشد. نمونه آماری از طریق فرمول کوکران شامل 103 کشاورز و 108 کارشناس شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از دو نرم‌افزار spss و pls تجزیه‌ و تحلیل شد. طبق نتایج به‌دست‌آمده گابیونبندی، احداث سد جهت کنترل سیل، اصلاح ظرفیت‌های بناهای ساخته شده (سدها، بندها و غیره)، اطلاع‌رسانی درباره مدیریت سیل، تهیه و تدوین برنامه‌های مدیریت سیل توسط مسئولین، آموزش کشاورزان درباره اقدامات لازم پس از وقوع سیل، تعیین محدوده اراضی مورد نیاز اجرای طرح‌های مهار سیل و بررسی آسیب‌پذیری اراضی کشاورزی ناشی از سیل از اولویت‌های مدیریت سیل در بین کشاورزان می‌باشند. بین عوامل فنی-سازه‌ای، آموزشی - ترویجی، اقتصادی - اجتماعی با مدیریت سیل رابطه معناداری وجود دارد؛ بنابراین، مدیریت سیل بستگی به عوامل فنی –سازه‌ای، عوامل اجتماعی–اقتصادی، عوامل آموزشی–ترویجی دارد و برای کنترل سیل می‌بایست در هر سه زمینه اقدامات لازم صورت بگیرد که البته برحسب ضرایب بتا، سهم عوامل فنی - سازه‌ای بیشتر از سایر عوامل می‌باشد.

identifying the factors affecting flood management in agricultural lands of ilam county

in recent years, our country has witnessed the occurrence of natural disasters, including floods, earthquakes, and severe droughts in most parts. ilam county has witnessed floods almost every year in the past, so in some years, severe floods have destroyed agricultural lands washed away fertile soils and caused irreparable damage to the agricultural lands of this county. this study was conducted to identify the factors affecting flood management in agricultural lands of ilam county. in this research, a researcher-made questionnaire was used. the statistical population of this study includes experts from ilam province and county (152 people) and farmers of ilam county (140 people) who were in the process and were exposed to flood damage. the statistical sample included 103 farmers and 108 experts through cochran’s formula. the collected data were analyzed using two software spss, and pls software.  according to the results obtained from gabion construction, dam construction for flood control, improvement of the capacities of existing structures (dams, embankments, etc.), information dissemination about flood management, preparation and formulation of flood management programs by officials, training farmers on necessary actions after a flood, determining the land areas required for implementing flood control projects, and examining the vulnerability of agricultural lands due to floods are among the priorities for flood management among farmers. there is a significant relationship between technical-structural, educational- extension, and economic-social factors and flood management; therefore, flood management depends on technical-structural, socio-economic, and educational-extension factors, and necessary actions must be taken in all three areas to control floods. of course, according to beta coefficients, the share of technical-structural factors is greater than that of other factors..