تاثیر اصلاح فضاهای سبز موجود در مقایسه با سایر روش‌های مدیریت‌سیلاب شهری در کاهش حجم رواناب (مطالعه موردی: حوضه چهارچشمه، مشهد)

سیل یکی از وقایع طبیعی است که در دهه‌های اخیر با توسعه شهرنشینی و تغییر کاربری اراضی، سالانه خسارت‌های مالی و جانی بسیاری در مناطق مختلف جهان به همراه دارد. از‌این‌رو، مدیریت و کنترل سیلاب در شهرها با استفاده از روش‌های توسعه کم‌اثر، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. در پژوهش حاضر، به مقایسه عملکرد سه رویکرد استفاده از باغچه‌ باران، مخزن ذخیره و یا حوضچه نگهداشت زیستی با هدایت جریان‌های سطحی به فضاهای سبز موجود بر اساس مدل swmm در حوضه مسیل چهارچشمه،‌ شهر مشهد پرداخته شده است. به علت عدم وجود ایستگاه هیدرومتری در سطح شهر، برای 20 رخداد بارش از فروردین 1402 تا اردیبهشت 1403، بارش در سطح حوضه اندازه‌گیری و دبی اوج رواناب در کانال اندازه‌گیری شد. معیارهای ارزیابی شامل rmse ،ns و kge عملکرد مناسب مدل در برآورد دبی اوج را نشان می‏دهد. آنالیز حساسیت مدل نشان داد به ترتیب درصد سطوح نفوذناپذیز، عرض معادل و ضریب زبری سطوح نفوذناپذیر موثر‌ترین پارامترها بر دبی اوج سیلاب هستند. از نظر کاهش دبی اوج و حجم سیلاب به ترتیب حوضچه نگهداشت زیستی، هدایت رواناب به فضای سبز و باغچه باران بهترین عملکرد را داشتند. در‌عین‌حال، با در نظر گرفتن هزینه‌های تملک، اجرایی، نگهداری و سایر شرایط، اصلاح فضاهای سبز به منظور هدایت رواناب‌های سطحی به این فضاها، انتخاب مناسب‌تری برای مدیریت سیلاب در محدوده مورد مطالعه می‌باشد.

the effect of modifying the existing green spaces compared to other methods of urban flood management in reducing the volume of runoff (case study: chahar-cheshme river basin, mashhad)

flood is one of the natural events that in recent decades, due to the expansion of urbanization and land use changes, causes many financial and human losses in different regions of the world, annually. therefore, flood management in cities by low-impact development methods has become crucial. the current research compares the performance of the approaches of rain gardens, storage units, and bio-retention cells to directing surface runoff to green spaces using the swmm model for the chahar-cheshme river basin of mashhad city. due to the lack of a hydrometric station in the city, precipitation and peak flow in the channel were measured for 20 rainfall events from april 2023 to may 2024. the evaluation index including rmse, ns, and kge shows the appropriate performance of the model for peak flow estimation. the sensitivity analysis of the model showed that impervious area, width, and impervious area’s roughness coefficient are the most effective parameters to the peak flood discharge, respectively. in terms of reducing the peak discharge and volume of the flood, bio-retention cells, runoff directing to green space, and rain gardens had the best performance, respectively. however, the bio-retention cells had the best performance, but considering operational and maintenance costs, and other conditions, modifying green spaces to direct surface runoff to these spaces is a better and more logical choice for flood management in the study area.