برهمکنش آبخوان‌‌های آبرفتی و کارستی شمال ارتفاعات الله اکبر درگز با روش سوندینگ مقاومت ویژه الکتریکی قائم (ves)

بررسی آبخوان‌‌‌ها و تعیین برهمکنش آبخوان‌های آبرفتی و کارستی، بخصوص در مناطق مرزی کشور، بسیار ضروری و مهم می‌باشد. با روش‌های ژئوالکتریکی (سوندینگ مقاومت ویژه الکتریکی قائم - ves)، می‌توان لایه‌بندی زمین‌شناسی زیرسطحی، لایه‌های آبدار، عمق سنگ کف آبخوان‌ها و مقاومت ویژه ظاهری (ρa) لایه‌های زمین‌شناسی را تعیین نمود. در این مقاله، با برداشت 40 سونداژ مقاومت ویژه الکتریکی با روش شلومبرژره در دشت شمال ارتفاعات الله اکبر درگز، و محاسبه ρa لایه‌ها و تفسیر مقاطع ژئوالکتریک و لایه‌های آبدار تا عمق حدود 350 متری، برهمکنش آبخوان‌های آبرفتی و کارستی بررسی شده است. نتایج وجود آبخوان آبرفتی تا عمق 20 متری را در جنوب، شرق و غرب شهر چاپشلو و شمال و شمال‌غربی روستای داغدار و غرب شهرک صنعتی درگز، و همچنین وجود مکان‌های مستعد آبخوان کارستی عمقی در جنوب‌شرقی شهر چاپشلو و شمال‌شرقی روستای سوگندی و شمال روستای گنداب و در غرب روستای داغدار نشان می‌دهد. بررسی تغییرات ρa لایه‌ها  و عمق سنگ کف، نشان می‌دهد برهمکنش چندانی بین آبخوان آبرفتی با آبخوان کارستی تیرگان وجود ندارد. با توجه به عدم ظهور چشمه‌های پرآب در پیرامون ارتفاعات الله‌اکبر و کم ضخامت بودن آبخوان آبرفتی، می‌توان نتیجه گرفت بیشتر آب زیرزمینی آبخوان کارستی تیرگان، جز در نقاط محدودی در پای ارتفاعات الله اکبر (محدوده چرلاق، چهلمیر) تاثیر چندانی در تغذیه آبخوان آبرفتی دشت جنوبی درگز نداشته و به‌دلیل عملکرد سدی لایه‌های دانه‌ریز عمقی، مسیرهای جریان آب زیرزمینی به سمت اعماق و یا دره‌های دربادام و شمخال می‌باشد.

interaction of alluvial and karstic aquifers in north of allah akbar highlands dargaz using vertical electrical sounding (ves) method

investigating aquifers and determining the alluvial and karst aquifers interaction, especially in the border areas of the country, is very important. with geoelectrical methods (vertical electrical sounding -ves), it is possible to determine the subsurface geological layering, aquifer layers, the depth to bedrock and the apparent resistivity (ρa) of the geological layers. in this paper, by performing 40 ves in the northern plain of darghz allah akbar heights (dah), calculating the ρa of the layers and interpreting the geoelectrical sections, the aquifers up to the depth of 350 meters and the relationship between alluvial and tirgan karstic aquifer (tka) have been investigated. the results show the presence of alluvial aquifers up to 20 meters depth in the south, east and west of chapeshlo, north and northwest of daghdar and west of dargaz industrial town, as well as the presence of deep karstic aquifers in the southeast of chapeshlo, northeast of sugandi, north of gandab, and west of daghdar. the changes in ρa and the depth to bedrock show that there is not much relationship between the alluvial and tka. considering the absence of highly discharged springs around dah and the low thickness of the alluvial aquifer, it can be concluded that most groundwater of the tka, except in limited places at the foot of the dah (cheholmir and cherlaq areas) has little effect on feeding of alluvial aquifer of daragaz southern plain, and due to the barrier function of the deeper fine-grained layers, the groundwater flow paths are towards the depths or dorbadam and shamkhal valleys.