تاثیر عوامل فردی - اجتماعی بر مدیریت و حکمرانی منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت همدان-بهار)

مدیریت منابع آب زیرزمینی یک شرط لازم و حیاتی برای دستیابی به حکمرانی منابع آب می‌باشد. اگرچه اصول حکمرانی در زمینه‌های مختلف توسعه یافته است، اما دسترسی به آنها برای حکمرانی منابع آب تاکنون مورد کوتاهی و بی توجهی قرار گرفته است. مدیریت آب‌های زیرزمینی چالشی است که تحت تاثیر ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، محیط‏زیستی و... قرار می‌گیرد. این مطالعه به بررسی ابعاد فردی و اجتماعی بر مدیریت و حکمرانی منابع آب زیرزمینی در دشت همدان-بهار می‌پردازد. برای این منظور از شاخص‌های دانش و آگاهی، نگرش، سرمایه اجتماعی و مدیریت منابع آب بر حکمرانی منابع آب سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (oecd) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل 254 نفر از کشاورزان دشت همدان- بهار  بودند. روش جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از روش میدانی و ابزار پرسشنامه انجام پذیرفت و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss و smart pls.3 تجزیه و تحلیل شدند. نتیجه برازش مدل کلی براساس معیار gof عدد 0.65 به‏دست آمد که نشان از برازش بسیارعالی و قابل قبول مدل می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از آماره آزمون t و ضرایب مسیر (β) نشان داد سازه‌های سرمایه اجتماعی، دانش و آگاهی و نگرش از طریق میانجی‌گری مدیریت منابع آب، به ترتیب با مقادیر 0.64، 0.16و 0.12 بیشترین و قوی‏ترین تاثیر را بر حکمرانی منابع آب زیرزمینی دشت همدان – بهار دارند. بنابراین، با توجه و تقویت سرمایه اجتماعی افراد و جوامع محلی از طریق ارتقاء مهارت‌های اجتماعی، توانمندی‌های سازمانی، توانمندسازی مشارکتی و افزایش آگاهی جامعه درباره مسائل آب و روش‌های مدیریت، می‌توان به ایجاد یک چرخه حکمرانی مناسب و موثر دست یافت.

the impact of individual-social factors on the management and governance of groundwater resources in hamedan-bahar plain

management of groundwater resources is a necessary condition to achieve governance of water resources. although governance principles have been developed in various fields, their availability for water resource governance has been neglected so far. groundwater management is a challenge that is influenced by various personal, social, environmental, etc. dimensions. therefore, in this study, the individual and social aspects of the management and governance of groundwater resources in the hamadan-bahar plain have been investigated. for this purpose, the indicators of knowledge and awareness, attitude, social capital, and water resources management were used in the governance of water resources of the oecd organization. the statistical population of the research included 254 farmers of the hamadan-bahar plain. the method of data collection was done using the field method and questionnaire tool, and the data were analyzed using spss and smart pls.3 software. the result of the overall model fit based on the gof criterion was 0.65, which shows the excellent and acceptable fit of the model. the results obtained from the t-test statistic and path coefficients (β) also showed that the constructs of social capital, knowledge and awareness, and attitude, through the mediation of water resource management, have the highest and strongest impact on the governance of groundwater resources in the hamadan-bahar plain, with values of 0.64, 0.16, and 0.12, respectively. therefore, by paying attention to and strengthening the social capital of individuals and local communities through the promotion of social skills, organizational capabilities, participatory empowerment, and increasing community awareness about water issues and management methods, it is possible to achieve a suitable and effective governance cycle.