تحلیلی بر وضعیت شوری منابع آب در حال استفاده بخش کشاورزی

شوری منابع آب کشاورزی توام با مدیریت ضعیف آبیاری و زهکشی، به‌عنوان مهمترین عامل تهدیدکننده پایداری بخش کشاورزی در اراضی فاریاب شناخته می‌شود. بطوریکه بر اساس یک تخمین کلی، حدود نیمی از کشت‌های آبی کشور در معرض مشکلات شوری با درجات مختلف قرار دارند. با توجه به اینکه تاکنون گزارشی از آخرین وضعیت شوری منابع آب در حال استفاده بخش کشاورزی تدوین نشده است، این مقاله بر آن شد تا با کمک آمار و اطلاعات موجود در مقیاس ملی، این مهم را انجام دهد. بدین منظور از داده‌های کیفیت (شوری) منابع آب کشاورزی مربوط به شرکت مدیریت منابع آب ایران و همچنین از نتایج مطالعات قبلی در زمینه کیفیت منابع آب سطحی و زیرزمینی استفاده شد. نتایج تحلیل داده‌های مذکور که بر روی 44/5 میلیارد مترمکعب آب‌های زیرزمینی مورد استفاده در بخش کشاورزی انجام گردید، نشان می‌دهد که متوسط هدایت الکتریکی این منابع در حدود 2 دسی زیمنس بر متر است. همچنین از نظر حجمی، حدود 31% این منابع (معادل با 13/8 میلیارد مترمکعب) و حدود 20% از آب‌های سطحی مصرفی در بخش کشاورزی (معادل با 3/6 تا 4/4 میلیارد مترمکعب) دارای شوری‌های بالاتر از عدد میانگین می‌باشند. در انتهای این مقاله، به اثرات شوری بر عملکرد محصول و راهکارهای غلبه بر مشکلات شوری در اراضی فاریاب نیز مختصراً اشاره‌ شده است.

an analysis of the salinity status of water resources in use in the agricultural sector

the salinity of irrigation water resources combined with improper irrigation and drainage management is considered one of the most important threats to the sustainability of the agricultural sector in irrigated lands of the country. according to an overall estimate, about half of the country’s irrigated farms have salinity problems at different levels. given that no up-to-date and accurate report on the salinity status of agricultural water resources of iran has been prepared so far, this paper decided to do this with the help of the latest statistics and information available at a national scale. for this purpose, the quality (salinity) data of agricultural water resources related to iran water resources management company and also the results of previous studies on the quality of surface and underground water resources were used. the results of data analysis, which was conducted on 44.5 billion cubic meters of groundwater used in the agricultural sector, show that the average electrical conductivity of these resources is around 2.0 ds.meter-1. of which, about 31% (equivalent to 13.8 bcm), as well as about 20% of the surface agricultural water resources (equivalent to around 3.6 to 4.4 bcm) have salinities higher than the average. concludingly, the possible effects of salinity on crop yield have also been provided, as well as proper solutions to overcome the salinity problems of irrigated agriculture.