بررسی اثرات طرح احیا و تعادل‌بخشی بر آب‌های زیرزمینی دشت قلعه‌تل، شمال شرق خوزستان

طرح احیا و تعادل‌بخشی با هدف جبران کسری مخزن و جلوگیری از افت آبخوان‌های زیرزمینی با پروژه‌های مختلف در وزارت نیرو تدوین و در کل کشور در حال اجرا است. اجرای طرح‌های احیا و تعادل‌بخشی در دشت ممنوعه قلعه‌تل، شمال شرق خوزستان، از سال 1397 آغاز شده است. ارزیابی اجرای طرح‌های اجرا شده، با صرفه‌جویی 1/7 میلیون متر مکعبی در سال (حدود 14 درصد کاهش بهره‌برداری از آب زیرزمینی) با مقایسه نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت در قبل و بعد از اجرای طرح انجام شده است. نتایج نشان داد که میزان تغییرات سطح ایستابی و حجم آبخوان قلعه‌تل در سال آبی 1401-1400 که در دوره خشک و همراه با اجرای طرح‌های احیا و تعادل‌بخشی در منطقه می‌باشد، مثبت و به ترتیب برابر 0/41 متر و 1/8 میلیون متر مکعب می‌باشد. بر این اساس در حالی که در دوره خشکسالی 1401-1400 عمدۀ دشت‌های استان خوزستان با افت سطح ایستابی و کسری مخزن مواجه شده‌اند، ولی در دشت قلعه‌تل تراز آب زیرزمینی بالا آمده است که می‌تواند به دلیل اثرات مثبت اجرای طرح‌های احیا و تعادل‌بخشی آبخوان باشد. با توجه به تناوب سال‌های با بارش بیشتر از نرمال و خشکسالی، نمی‌توان با قطعیت در ارتباط با اثرات اجرای طرح بر تعادل آبخوان نظر داد و نقش واضح با تاثیر بر روی هیدروگراف معرف، به علت نوسانات کوتاه‌مدت تغییرات سطح آب، قطعی نیست.

the study of the effects of restoration and resilience plan on groundwater of qaleh tol plain, north east khuzestan

the restoration and resilience project with the aim of compensating for the reservoir deficit and preventing the decline of the aquifers is being developed by the ministry of energy with various projects and is being implemented throughout iran. the implementation of restoration and resilience projects in the forbidden plain of qaleh tol, northeast of khuzestan, has started since 2017. the evaluation of the implemented plans, saving 1.7 million cubic meters per year (about 14% reduction in the exploitation of groundwater) has been done by comparing the fluctuations of the groundwater level of the plain before and after the implementation of the plan. the results showed that the amount of changes in the reservoir level and the volume of qaleh tol aquifer in the water year 2021-2022, which is in the dry period along with the implementation of restoration and balancing projects in the region, is positive and equal to 0.41 meters and 1.8 million cubic meters, respectively. based on this, while during the drought period of 2021-2022, most of the plains of khuzestan province have faced a drop in the reservoir level and reservoir deficit, however, the groundwater level has risen in qaleh tol plain, which can be due to the positive effects of the implementation of the projects. due to the intermittent years with more rainfall than normal and drought, it is not possible to comment with certainty regarding the effects of project implementation on the aquifer balance, and the clear role of the effect on the representative hydrograph is not certain due to the short-term fluctuations of water level changes.