تحلیل گفتمان قانون توزیع عادلانه آب در ایران

با بروز بحران آب در ایران و ظهور پیامدهای متعدد آن، محققان علوم مختلف علل را بررسی و برای پیشگیری از آن راهکارهایی ارائه نمودند، اما اکثر آنها به روابط پیچیده و تعاملات بخش آب با نظام‏‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی وسیع‏‌تر نپرداخته‌اند. تحقیق حاضر بر این تفکر استوار است که برداشت‌‏های متفاوتی در مورد مسئله آب در ایران وجود دارد و این تفاوت در معانی و برداشت‏ها بر تصویب قوانین و اتخاذ سیاست‏‌های آبی کشور موثر بوده است. در این تحقیق، با استفاده از روش تحلیل گفتمان و با تلفیق رویکردهای فرکلاف و لاکلا و موف، نظام معنایی موجود در قانون توزیع عادلانه آب بررسی شد. یافته‏‌‏ها در دو بخش تحلیل ویژگی‌‏های متن قانون و بررسی ارتباط آن با شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه ارائه شد. نتایج حاکی از تاثیرپذیری این قانون از ارزش‏‌های انقلابی و شرایط حاکم بر جامعه در سال‌‏های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی بود. ابهام در تعریف مفاهیم از جمله عدالت و مصالح عمومی، عدم باور به محدودیت‏‌ها در منابع آبی و زودهنگام بودن بحران، عدم باور به موجودیت طبیعت و اکوسیستم‌‏های زنده و غفلت از نقش عاملیت شهروندان، قانون توزیع عادلانه آب را به قانونی ناعادلانه تبدیل کرده است که حقوق طبیعت و نسل‌‏های آینده را نادیده می‌‏گیرد.

Discourse Analysis of “Equitable Water Distribution” Law in Iran

With the emergence of the water crisis and its numerous consequences in Iran, researchers in various sciences have investigated the causes and offered solutions to prevent it, but most of them have not addressed the complex relations and interactions of the water sector with the wider social, political and economic systems. The present study is based on the idea that there are different perceptions about the water problem in Iran and this difference in meanings and perceptions has been effective in passing laws and adopting the country’s water policies. Using the discourse analysis method and combining the approaches of Fairclough and Laclau/Moff, the semantic system of “ the equitable water distribution” law was studied. The findings were presented in two parts: an analysis of the textual characteristics of the law and its connections to the economic, social, and political conditions of the society. The results showed that the law has been influenced by revolutionary values and conditions of the society in the early years after the victory of the Islamic Revolution. Ambiguity in the definition of concepts such as justice and public interests, disbelief in water resources constraints and imminent crisis, disbelief in nature’s entity and living ecosystems, and neglect of citizens’ agency has made this law a nonequitable one that ignores the rights of nature and future generations.