تحلیلی بر پیشران‌های کلیدی حکمروایی منابع آب کشاورزی (مورد مطالعه: شهرستان طارم)

بسیاری از مناطق کشورمان با رکود قابل توجه منابع طبیعی از جمله دسترسی به آب کافی و پایدار مواجه بوده و پیامدهای نامطلوب آن در بسیاری از شاخص‌های پایداری این مناطق پدیدار شده است. حکمروایی خوب، عموماً به عنوان مهمترین ابتکار عمل برای پاسخ به کمبود منابع آب کشاورزی کشور شناخته می شود. بر این اساس شناسایی مداخلات اولویت‌دار جهت تحقق حکمروایی آب اهمیت زیادی دارد. با این آگاهی، این تحقیق به بررسی و شناسایی مولفه‌‏های اصلی و پیشران‌های کلیدی حکمروایی منابع آب کشاورزی در شهرستان طارم پرداخته است. داده‌های مورد نیاز به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 29 نفر از مدیران و کارشناسان جهاد کشاورزی، اداره حفاظت از محیط‏زیست و اداره آبفای روستایی جمع‌آوری و با بهره‌گیری از نرم‌افزار مکس‌‏کیودا (maxqda) مولفه‌‏های اصلی حکمروایی منابع آب کشاورزی کدگذاری و شناسایی شدند. سپس اثرات متقابل عوامل مذکور با بهره‏‏‌گیری از پرسشنامه مقایسه زوجی توسط 15 نفر از متخصصین و مدیران آب تعیین و به روش آینده‌پژوهی در نرم‌‏افزار micmac بررسی شد. براساس یافته‌های تحقیق، مدیریت منابع آب کشاورزی در شهرستان طارم ناکارآمد بوده و تسهیل مشارکت گروداران و تمرکززدایی و تفویض اختیارات به سطوح محلی، از مهمترین پیشران‌های کلیدی تحقق حکمروایی خوب منابع آب کشاورزی شناسایی شدند. از طرف دیگر توسعه ارتقای راندمان آبیاری، اتخاذ سیاست‌ها و قوانین تنظیمی مصارف آب و همچنین مدیریت مناسب آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان اهداف کلیدی حکمروایی منابع آب کشاورزی قابل شناسایی و پیشنهاد می‌‏باشد.

An Analysis of Key Drivers of Agricultural Water Resources Governance (Case study: Tarom County, Iran)

Many regions in Iran, are facing significant stagnation of natural resources, including access to sufficient and sustainable water, and its adverse consequences have appeared in many sustainability indicators of these regions. Good governance is commonly recognized as the most important initiative for addressing the agricultural water shortage in the country. Thus, it is crucially important to examine the priority area of interventions for the realization of water governance. With this in mind, this research is conducted to identify the key factors and driving forces of agriculture water governance in Tarom County in Iran. The required data were collected through semistructured interviews with 29 managers and experts in agriculture, environmental protection, and rural water supply and sewerage departments and were coded and analyzed using MAXQDA software. Then, the interaction of identifies key factors was examined by pairwise comparison questionnaires filled by 12 experts and managers and analyzed with MICMAC Software. The findings revile that, the governance of agricultural water resources in Tarom city is unstable and the facilitation of stakeholder’s participation and, decentralization and delegation of authority to the local level are two main driving forces for the realization of water governance in the region. Furthermore, improving the irrigation water efficiency, formulation of appropriate regulatory policies in water supply and demand sections, as well as proper management of surface and groundwater are identified and recommendable as the key goals for improving agriculture water governance.