بررسی و رتبه‌‏بندی امنیت آبی محدوده‌‏های مطالعاتی استان خراسان جنوبی به کمک تحلیل خاکستری

در استان خراسان جنوبی کمبود آب از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیت‏‌های اقتصادی در دهه‌‏های آینده به‏‌شمار می‏‌رود. در این استان مانند سایر نقاط کشور هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده است؛ به همین جهت دستیابی به تعادل نسبی در زمینه عرضه و تقاضای آب یک اصل اساسی و ضروری است. این مهم جز با ایجاد یک نظام جامع در مدیریت آب و در نتیجه امنیت آبی میسر نمی‌باشد. به‏‌منظور پیشگیری از وقوع بحران‌های ناشی از عدم امنیت آبی، شناسایی تحولات سریع و روندهای معیوب در مدیریت کنونی آب و آن هم مبتنی بر واقعیت‏‌های اقلیمی، اجتماعی، اقتصادی و غیره در هر منطقه الزامی به نظر می‏رسد. در این راستا با ایجاد مجموعه‏ای از نشانگرها، وضعیت فعلی منابع آب در این استان پایش و ارزیابی شد. سپس با کمک تحلیل خاکستری که یک نوع روش رتبه‌بندی سلسله مراتبی است، دشت‌های استان از نظر امنیت آب رتبه‌بندی شد. نتایج تحلیل خاکستری نشان داد، بالاترین امتیاز سطح امنیت آبی در محدوده‌های ده‌سلم (0/524)، ده‌نو میغان (0/519) و چاهک موسویه (0/504) است. درجه امنیت آنها عمدتاً توسط توانایی آنها در کاهش مخاطرات کم‏آبی و کمیابی آب تفسیر می‌شود، هرچند که تا زمانی‏که خطر کم‏آبی و کمیابی وجود نداشته باشد، محدوده مطالعاتی امن نخواهد بود. محدوده مطالعاتی مهمی همچون دشت بیرجند (با امتیاز 0/462) وجود دارند که در حال حاضر دچار ناامنی آبی هستند. بیشترین سطح ناامنی آبی نیز در استان خراسان جنوبی، محدوده‏‌های در حال توسعه سرایان (0/268) و بشروئیه (0/363) دیده می‌‏شود.

Investigation and Ranking of Water Security in Study Areas of South Khorasan Province Using Gray Analysis

In South Khorasan province, water shortage is one of the main limiting factors for the development of economic activities in the coming decades. In this province, similar to other parts of the country, the optimal use of water in the form of culture has not yet found its special place, so achieving a relative equilibrium in the supply and demand of water is a basic and essential principle. This is not possible except by creating a comprehensive system in water management and consequently water security. to prevent crises caused by water insecurity, it is necessary to identify rapid developments and defective trends in current water management based on the climate, social, economic, and other realities in each region. In this regard, the current state of water resources in this province was monitored and evaluated by creating a set of indicators. Then, with the help of gray analysis, which is a kind of hierarchical ranking method, the plains of the province were ranked in terms of water security.  The results of the gray analysis also showed that the highest score of water security level is in the DeheSalm plain (0.524), Dehno_mighan plain (0.519), and chahakMousavieh plain (0.504). Their degree of Security is mainly interpreted by their ability to reduce the risks of water shortage and water scarcity, although it will never be secure to study unless there is a risk of water shortage and water scarcity. There are important study areas such as Birjand Plain (0.462) that are currently in water insecurity. The highest levels of Water insecurity are observed in the South Khorasan Province, Sarayan (0.268) and Boshrouyeh (0.363).