مروری بر فرآیند توسعه رویه odd به‌عنوان استانداردی برای مدل‌سازی عامل بنیان

محققین علوم اکولوژی و اجتماعی مدت‌ها است که با چالش نحوه مدل‌سازی پیچیدگی‌های ذاتی سیستم‌های اجتماعیاکولوژی مواجه هستند. یک رویکرد معمول برای درک و بررسی این سیستم‌ها، مدل‌سازی عامل‌بنیان است که در طی سالیان گذشته نه‌تنها در علوم اکولوژیکی، بلکه در بسیاری از رشته‌های دیگر مورد استفاده قرار گرفته و امروزه به ابزاری با کاربرد گسترده تبدیل شده است. با این وجود برخلاف اهمیت این رویکرد مدل‌سازی، تا سال 2006 هیچ رویه استانداردی برای ساخت و ارائه مدل‌های عامل‌بنیان وجود نداشت. از این رو، در سال 2006 تعدادی از مدل‌سازان با طیف وسیعی از حوزه‌ها در اکولوژی، رویه‌ای تحت‌عنوان odd (مرور اجمالی، مفاهیم طراحی و جزئیات) را به‌عنوان استانداردی برای توصیف رویکردهای مدل‌سازی فردمحور (ازجمله عامل‌بنیان) پیشنهاد کردند. در ادامه تعدادی از ارائه‌دهندگان این رویه در سال 2010 با مروری بر تحقیقاتی که از نسخه اولیه آن استفاده کرده بودند، نسخه به‌روزرسانی‌شده آن را به‌ منظور رفع مشکلات و ابهامات نسخه اولیه توسعه و ارائه دادند و به‌عنوان جایگزین نسخه قبلی معرفی کردند. سپس باتوجه‏به نقش اساسی تصمیمات انسانی در مدل‌سازی عامل‌بنیان، نسخه جدیدی از این رویه تحت عنوان odd+d به‌طور خاص برای این رویکرد مدل‌سازی در سال 2013 ارائه شد. هدف نسخه جدید، توسعه و اصلاح رویه به‌ منظور ایجاد استانداردی برای توصیف مدل‌های عامل‌بنیان بود؛ به‌نحوی‌که تصمیم‌گیری انسانی را درون خود لحاظ کند. با توجه ‎‏به اهمیت استفاده از این رویه در ساختار تحقیقات مدل‌سازی عامل‌بنیان، این مقاله به معرفی رویه odd، مروری بر سیر تحول آن در سال‌های اخیر و شرح مفصل آن در نسخه‌های متعدد می‌پردازد.

Overview of the ODD Protocol Development Process as a Standard for AgentBased Modeling

Ecological and social science researchers have long faced the challenge of modeling the intrinsic complexity of socioecological systems. A popular approach to understand and investigate these systems is agentbased modeling, which has been used not only in ecological sciences but in many other disciplines over the years and has become a widely used tool nowadays. Despite the importance of this modeling approach, there was no standard protocol to make and present these models by 2006. Hence, several expert modelers who covered a wide range of areas in ecology suggested the ODD protocol (Overview, design concepts, and details) as a standard for describing individualbased models (e.g., agentbased models) in 2006. After that, some providers of the first version of the ODD protocol have developed an updated version of this protocol in 2010 to resolve problems and ambiguities of the original version, as an alternative for the previous version, by reviewing research that used this protocol. Then, considering the fundamental role of human decisions in agentbased modeling, a new version of this protocol named ODD+D was introduced in 2013, specifically for this modeling approach. The purpose of the ODD+D protocol was the development and modification of the ODD protocol to create a standard for describing agentbased models so that it can consider human decisionmaking within itself. Due to the importance of applying this protocol in the structure of agentbased modeling studies, the present research introduces the ODD protocol, reviews its evolution over recent years, and addresses the detailed description of different versions.