بررسی اثرگذاری عوامل اقتصادی و اجتماعی بر تقاضای آب شهری استان یزد با تاکید بر فرآیند مهاجرت‏‌پذیری

طی دو دهه گذشته چالش‌‏های متعددی در زمینه تامین آب شهری استان یزد، مانند کمبود منابع عرضه از یک طرف و افزایش سرانه مصرف و نرخ مهاجرپذیری بسیار بالا از طرف دیگر بروز نموده که تحلیل وضع موجود و آینده را در خصوص عرضه و تقاضای آب ضروری می‌‏نماید. ازاین‎‏رو در این تحقیق ابتدا با استفاده از مدل مخارج خطی و منظور نمودن عواملی همچون درآمد خانوارها، شرایط آب‏وهوا، جمعیت و کنترل‏‌های غیرقیمتی مانند نوع مصالح ساختمانی و تغییرات فصلی با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته و داده‏‌های تلفیقی 3081 خانوار شهری استان یزد، سرانه مصرف آب خانوار برآورد شد. سپس در قالب سه سناریوی آرمانی، مطلوب و موجود در دو حالت با مهاجرت و بدون مهاجرت، میزان تقاضای آب شهری استان یزد برای افق 25 ساله (1425-1400) پیش‏‌بینی و میزان کمبود عرضه نسبت به وضع موجود محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد، عرضه آب در 5 سناریوی تقاضا با کسری مواجه خواهد شد و این میزان کسری در 4 سناریو شدید و بحرانی می‏‌باشد. این کسری طبق سه الگو در افق 25 ساله در حالت بدون مهاجرت بین 3 تا 72 میلیون‌مترمکعب و با مهاجرت بین 14 تا 112 میلیون مترمکعب خواهد رسید و نشا‌ن‌‏دهنده وضعیت بحرانی کمبود عرضه آب شهری استان یزد می‌‏باشد. باتوجه‌‏به نتایج به‏‌دست‏‌آمده جهت برون‏‌رفت از چالش اساسی کسری عرضه، باید سیاست‏‌های سمت تقاضا همچون کنترل مهاجرت، اصلاح الگوی مصرف و سهمیه‌‏بندی و سیاست‏‌های سمت عرضه همچون انتقال آب اتخاذ شود.

Investigating the Impact of Economic and Social Factors on Urban Water Demand in Yazd Province with Emphasis on Immigration Process

During the last two decades, there have been numerous challenges in the field of urban water supply in Yazd province, such as lack of supply resources on the one hand and increased per capita consumption, as well as high migration rates on the other hand, which analyze the current and future status of supply and demand. Therefore, in this study, we first use linear expenditure models to account for factors such as household income, weather conditions, population and nonprice controls such as building materials type and seasonal variation using generalized least squares method and integrated data. 3081 urban households in Yazd province were estimated per capita water consumption. Then, in three ideal scenarios, desirable and available, in both migration and nonmigration, the urban water demand of Yazd province for the 25year horizon (14001425) was predicted and the supply shortage was calculated compared to the current situation. The results showed that water supply in the five demand scenarios will face a deficit, which is the case in four critical and severe scenarios. According to the three patterns, this deficit will reach between 3 to 72 million cubic meters in the 25year horizon in no migration mode and between 14 and 112 million cubic meters in migration mode. According to the results obtained, in order to overcome the main challenge of supply deficit, demandside policies such as migration control, consumption pattern and quota reform, and supplyside policies such as water transfer should be adopted.