بررسی علل کاهش آبدهی قنوات و راهکارهای سازگاری با آن (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

با هدف بررسی علل کاهش آبدهی قنوات و ارائه راهکارهای فنی و مدیریتی، 15 رشته قنات در استان خراسان رضوی برای مطالعه انتخاب شدند. علاوه بر تکمیل پرسشنامه‌ها، آبدهی قنوات در دو سال آبی 1386 و 1396 اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که متوسط آبدهی قنوات 21 درصد کاهش داشته است. عللی که سبب کاهش آبدهی قنوات شده شامل: مسائل فنی (عدم توجه به ماهیت فنی قنوات) و مدیریتی (عدم توجه به بهره‌برداری صحیح از قنوات و کمبود اعتبار) است. در این تحقیق، راهکارهایی برای سازگاری با کاهش آبدهی قنوات ارائه شده که مهم‌ترین آن‌ها شامل: کشت محصولات با نیاز آبی کمتر، استفاده از ارقام مقاوم به خشکی، بهبود مدیریت مزرعه با تغییر الگوی کشت، استفاده از فنّاوری‌های مدرن جهت مرمت و بازسازی قنوات، برنامه‌ریزی برای استفاده صحیح از آب قنات در فصل زمستان و یکپارچگی اراضی پایین‌دست است.

Investigation of Qanats Discharge Reduction and Adaptive Strategy to It (Case Study: Khorasan Razavi Province)

To investigate the reason for decreasing Qanat’s discharge and providing technical and agricultural solutions, 15 limes of Qanats were selected in the Khorasan Razavi province. The discharge of Qanats in the years of 1386 and 1396 was measured together with filling of the questionnaires. The results show that the mean discharge of Qanats decreased by 21%. The reasons for this reduction include: technical issues (disregard for the technical nature of the Qanats), and management issues (disregard for proper utilisation of the Qanats and lack of credit). This research recommends some solutions in order to adapt to the decrease in Qanats’ discharge. The most important solutions include: cultivating products with less water requirements and improving drought tolerance, improving farm management by changing the pattern of crops, using modern technology, planning for proper use of Qanat water, and the integrity of the lower land of Qanats.