برآورد مصرف آب در محصولات زراعی- درآمدی بر حسابداری آب کشاورزی

حسابداری آب، رویکردی برای سازمان‌دهی اطلاعات حجم آب تامین شده و مقایسه ارزش اقتصادی اجتماعی مصرف آب در هر یک از زیربخش‌ها می‌باشد. برآورد حجم آب موردنیاز تولید ملی محصولات کشاورزی در چارچوب حسابداری آب مبتنی بر محصول، قابل بررسی بوده و سوال این است که سهم مصرف آب در تولید محصولات زراعی راهبردی کشور چیست؟ با استفاده از بانک اطلاعات نیاز خالص آبیاری محصولات، آمار زراعی 1395-1394 وبا فرض راندمان کاربرد 44/7 درصد، مصرف آب محصولات زراعی آبی منتخب برآورد شد. نتایج نشان می‌دهد، حداکثر حجم آب مصرفی تولید این محصولات، 78/6 میلیارد مترمکعب است و بیشترین آب مصرفی به حجم 16/9 میلیارد مترمکعب، به تولید ملی گندم اختصاص داشته که 18/3 درصد از کل آب مصرفی محصولات زراعی آبی کشور را شامل می‌شود. با مقایسۀ متوسط حسابی نیاز خالص آبی گندم با دیگر محصولات در 620 دشت کشور، محصول گندم بعد از جو کمترین میزان نیاز خالص آبیاری (3562 متر مکعب در هکتار) را داشته، در نتیجه حجم مصرف آب تولید ملی گندم متاثر از گستردگی اراضی کشت گندم آبی در کشور (4.2 میلیون هکتار) است. بنا به اینکه با افزایش بهره‌وری آب، می‌توان حجم آب مصرفی تولید محصولات راهبردی را کاهش داد، به نظر می‌رسد مطلوبیت اجتماعی اقتصادی حجم آب مصرف شده جهت تولید محصولات راهبردی نسبت به هزینه‌های آن، ارجحیت داشته باشد.

An Introduction to Agricultural Water Accounting by Estimating Crop Water Consumption

Water accounting is an approach to organise the information on water supply and analyse its socioeconomic values in different sectors of the country. The estimation of the volume of water required for the national agricultural productions in the framework of productbased water accounting can be investigated. The key question is: what is the share of water consumption for the production of main crops in the country? In this study, using the net crop water requirement database of 20142015, and assuming an irrigation application efficiency of 44.7%, the water consumption of the selected crops in the country was estimated. Results show the maximum volume of water consumption by main crops is 78.6 billion m3, where 16.9 m3 is allocated to wheat production including 18.3% of the total water consumption for crops in the country. Comparing the net water consumption of wheat with other crops over 620 plains indicates that wheat, after barley, has the lowest net water consumption equal to 3562 m3/ha. Therefore, the volume of water consumption for wheat production is mainly affected by the cultivation area of irrigated wheat in the country (2.4 million hectares). Improving water productivity reduces the volume of water consumption in main crop production. The socioeconomic values of main crop production could take precedence over its costs.