عوامل فردی، اجتماعی و ارتباطی تاثیرگذار بر مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه آبیاری سد سهند

مدیریت صحیح شبکه ‏های آبیاری در پایاب سدهای احداث شده در کشور نیازمند مشارکت فعال کشاورزان در قالب تشکل‏ های آب‏بران می ‏باشد و عوامل متعددی بر مشارکت کشاورزان تاثیرگذار هستند که هدف تحقیق توصیفی همبستگی حاضر شناسایی سازه ‏های فردی، اجتماعی و ارتباطی تاثیرگذار بر مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه آبیاری سد سهند بود. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بود که اعتبار آن توسط کارشناسان، انجام یک مطالعه آزمایشی و محاسبه آلفای کرونباخ بالاتر از 0/7 برای شاخص‌های ترکیبی بدست آمد. جامعه آماری کلیه 34 بهره‌بردار مزارع پایین‌دست سد (به مساحت 161 هکتار و شامل 4 واحد زراعی) و اعضای تشکل‏ های آب‏بران گویجه قملاق، حاجی کندی و یانیق بودند که از طریق فرمول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان 30 نفر مشخص و به صورت تصادفی مطالعه شدند. نتایج تحقیق نشان داد که اکثریت بهره‌برداران (73/3 درصد)، مشارکتی در حد متوسط و پایین‌تر داشتند و سطح مشارکت آن‌ها با متغیرهای سن، تعداد اعضای خانوار و سابقه کار کشاورزی رابطه منفی و معنی‌دار داشته ولی با سطح تحصیلات، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، سطح ارتباطات ترویجی، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی و سطح آگاهی از تشکل، رابطه مثبت و معنی‌داری داشت. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد سه عامل سن، انسجام و اعتماد اجتماعی 76/2 درصد از واریانس سطح مشارکت بهره‏ برداران را تبیین می‏کند. با توجه به نتایج، با افزایش سرمایه اجتماعی در بین اعضای تشکل ‏ها، سطح مشارکت آن‏ها در مدیریت منابع آبی نیز افزایش خواهد یافت.