ارائه مدلی به‌منظور بهبود ایمنی بافت‌هـای شهـری در برابر زلزلــه با توسعه پایگاه‌های جستجو، نجات و امداد

وقوع زلزله های شدید همواره اثرات زیان‌بار و جبران‌ناپذیری را خصوصاً در شهرهای بزرگ و پرجمعیت از جنبه های فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی به همراه دارد. از طرفی با توجه به محدودیت های مالی و اجرایی، امکان کاهش ریسک و کنترل پیامدهای زلزله در همه جهات معمولاً فراهم نیست. بنابراین می بایست مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در ریسک زلزله شناسایی‌شده و با در نظر گرفتن نحوه مشارکت و میزان اهمیت هر یک در افزایش یا کاهش ریسک، تدابیر لازم جهت مدیریت بحران اتخاذ گردد. در تحقیق حاضر، برای مکان‌یابی پایگاه‌های امداد و نجات در بافت‌های شهری، مدلی جدید مبتنی بر ترکیب مولفه‌های خطر، آسیب پذیـری و وضعیت ظرفیت‌های موجود ارائه‌ شده است. به این منظور شاخصی با عنوان شاخص تجمیعی ایمنی در برابر زلزله (iesi) معرفی‌شده که از ترکیب وزنی مولفه‌های مرتبط حاصل می‌شود. در این روش، مولفه خطر از پارامترهای خطر زلزله و مخاطرات ثانویه و مولفه آسیب‌پذیری از پارامتـرهای آسیب‌پذیری فیـزیکی و انسانـی تشکیل شده ‌است که هـر دوی این مولفه‌ها اثر کاهنده بر ایمنی دارند. همچنین مولفه وضعیت ظرفیت‌های موجود که اثری افزاینده بر میزان ایمنی دارد بر اساس سه پارامتر فضاهای خدماتـی، میـزان آمادگـی و تـوان برنامه‌ریـزی و مدیریت شهـری مورد سنجش قرار می‌گیرد. در نهایت شاخص ارائه‌شده برای برآورد ایمنی در برابر زلزله از ترکیب شاخص‌های خطر، آسیب پذیری و وضعیت ظرفیت‌های موجود برای پهنه‌های آماری هر منطقه شهری محاسبه می‌شود و مکان‌یابی پایگاه‌های جستجو و نجات به کمک این شاخص انجام می پذیرد. در ضمن، مولفه‌هایی که امکان تغییر در کوتاه‌مدت برای آنها وجود داشته، بهبود داده شده‌اند و شاخص ایمنی در برابر زلزله مجدداً محاسبه و مکان‌یابی پایگاه‌ها انجام گرفته ‌است.