ارتقاء روش‌های ارزیابی ساختمان‌های تاثیرگذار برای واکنش اضطراری پس از زلزله

بسیاری از ساختمان‌ها پس از زلزله با توجه به اینکه آسیب دیده و از عملکرد خارج شده باشند و یا برعکس بدون آسیب جدی عملکردشان را حفظ کرده باشند، می توانند دو نقش متضاد بحران زا یا بحران زدا (خدمات‌رسان) ایفا نمایند. موفقیت واکنش اضطراری پس از زلزله در شهرها از یکسو به میزان آسیب‌های ساختمان‌های بحران‌زا و از سوی دیگر به عملکرد مناسب ساختمان‌های بحران زدا بستگی دارد. بر این اساس، با توجه به تاثیرگذاری نقش ساختمان‌ها در مدیریت واکنش اضطراری پس از زلزله، ضروری است نقش آنها شناسایی شده و مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد. به‌منظور برآورد خسارت ساختمانی و تلفات انسانی، معمولاً طبقه بندی ساختمان‌ها بر اساس نوع سازه، تعداد طبقات و سن بنا به انجام می رسد. با توجه به زلزله های گذشته، علاوه بر این سه عامل، شاخص‌های دیگری نیز در آسیب پذیری ساختمان و خسارت ناشی از آن دخیل است که بهتر است در رده بندی ساختمان‌ها در نظر گرفته شود تا قابلیت اطمینان به‌دست‌آمده افزایش یابد. این پژوهش با هدف ارتقاء روش‌های ارزیابی ساختمان‌های تاثیرگذار در واکنش اضطراری به کمک دخیل نمودن شاخص‌های دیگر صورت پذیرفت و به‌عنوان نمونه در محله چیذر تهران پیاده سازی و با روش‌های رایج مقایسه شد. برای به دست آوردن اطلاعات از برداشت‌های میدانی، جهت بررسی آسیب پذیری لرزه ای و رده بندی ساختمان‌ها از دستورالعمل 364 و برای تخمین خسارات و تلفات از روش‌های جایکا و کوبرن اسپنس استفاده شد. تعداد ساختمان‌های بررسی شده 1663 عدد بوده که 9 درصد آنها با آسیب پذیری لرزه ای کم، 6 درصد متوسط و 33 درصد زیاد برآورده شدند و مابقی خارج از دستورالعمل هستند. طبق روش پیشنهادی تلفات حاصله برای دو سناریوی شب و روز در بدترین شرایط 9.6 و 10 درصد کشته برآورد شد. بررسی‌ها نشان داد که در خیابان‌های اصلی به علت وجود ساختمان‌های بلند از یک‌سو و کم بودن عرض معابر از سوی دیگر، احتمال مسدود شدن راه‌ها وجود دارد. در صورت اعمال صحیح مدیریت واکنش اضطراری و اقدامات مربوطه برای سناریوی روز جان 437 نفر و برای سناریو شب جان 500 نفر می تواند نجات یابد.

Upgrading the Evaluation Methods of Influential Buildings for Post-Earthquake Emergency Response

In the aftermath of a large earthquake many buildings can have either disastermitigation or disastercreation roles depending on the extent of their damage and performance conditions. The success of the emergency response in cities depends on the damage extent of the disastercreative buildings, on the one hand, and the appropriate performance of the disastermitigative buildings, on the other. On this basis, with regard to the effective role of buildings in disaster response management after earthquakes, it is important to recognize and evaluate their roles. In order to evaluate the building damage and casualties, the classification of buildings are done based on the type of the building, number of stories and the age of the building. With regard to the previous earthquakes, in addition to these three factors, some other factors should also be considered in the classification of buildings in order to reach more reliable results. This study was conducted with the aim of upgrading the evaluation method of influential buildings by contributing more factors. A case study was done in selected Chizar neighborhood located in the eighth section of district 1 in capital city of Tehran. For structural vulnerability, guidelines No. 364 (Rapid Visual Screening for potential seismic hazard), was used. JICA and Coburn Spence methods were utilized for risk assessment and evaluating losses and damages. Based on the results of structural vulnerability, 9% of the buildings had low vulnerability, 6% had medium vulnerability and 33% had relatively high vulnerability. The rest of the buildings were out of the scope of the mentioned guidelines. Victims for night and day in the worst scenario (without emergency assistance) are estimated 9.6% death for night scenario, and 10% death for day scenario. The results showed that in main streets due to the existence of tall buildings and the narrowness of the pathways, there is a threat of route blockage. In case of appropriate emergency disaster response and provisions, 437 people can be saved in day scenario, and 500 in night scenario, respectively.