شناسایی زمین‌ساخت فعال در شمال گسله شمال تبریز به یاری شاخص‌های زمین‌ریختی و تحلیل جنبشی

پس از زمین‌لرزه اهر- ورزقان (21 مرداد 1391)، مشخص شد که در نقشه گسله‌های فعال در شمال گسله شمال تبریز باید بازنگری صورت بگیرد. در راستای ارزیابی زمین‌ساخت فعال شمال باختر ایران، از ترکیب روش برگشتی برای تعیین تانسور تنش، مطالعات میدانی، زمین‌ریخت‌شناسی و شاخص‌های زمین‌ریختی5 بهره گرفته شد. شاخص‌های کیفی که در بررسی مورفومتری محدوده مورد مطالعه قرار گرفته‌اند عبارتند از: انتگرال فرازسنجی (hi)، منحنی‌های فرازسنجی و شاخص طول- شیب رودخانه (sl). منحنی‌های فرازسنجی، پراکنش ارتفاعات را در یک بخش از زمین، در یک حوضه زهکشی توصیف می‌کنند. از میان تمام شاخص‌های زمین‌ریخت‌شناسی، شاخص طول- شیب رودخانه (sl)، ابزاری مهم برای نشان دادن تغییرات آنومالی در شیب یک رودخانه است. منطقه مورد مطالعه واقع در شمال گسله شمال تبریز است. بازدیدهای محلی، داده‌های جنبشی و زمین‌ریختی، یک گسله فعال با سازوکار راستالغز فشاری را نشان می‌دهد که به نام گسله نهند (با طول تقریبی 168 کیلومتر) از آن یاد شد. تحلیل جنبشی نشان‌دهنده‌ی چندین راستای تنش بوده که قدیمی‌ترین آنها در راستای شمال خاور- جنوب باختر، با گذر از یک مرحله تنش شمالی- جنوبی، به تنش عهد حاضر شمال باختری- جنوب خاوری تبدیل شده است.