تحلیل پارادیمی حکمرانی و سیاستگذاری انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران

سیستم انرژی جهان در مرحله گذار قرار گرفته است که از مشخصات اصلی آن تاکید بر تجدیدپذیرها می‌باشد. در ایران علی‌رغم پتانسیل قابل ملاحظه در زمینه نیروگاههای بادی و خورشیدی، فاصله زیادی میان ظرفیت نصب شده تجدیدپذیر با اهداف اسناد سیاستی می باشد. در این مقاله با بکارگیری تئوری داده‌بنیاد(پارادایمی) علل این امر از منظر حکمرانی و سیاستگذاری بررسی شده است. یافته ها نشان داد شرایط مداخله‌ای و زمینه‌ای، توسعه تجدیدپذیر را با موانع جدی روبرو کرده است. از جمله شرایط مداخله‌ای می‌توان به بالا رفتن نرخ ارز، تحریم و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور، اداره متمرکز و فضای یارانه‌ای حاکم بر صنعت برق، ، وضعیت مالی وزارت نیرو و انگاره‌های ذهنی سیاستگذاران مبتنی بر بخش فسیلی اشاره کرد. شرایط زمینه‌ای نیز شامل عدم‌وفاق در خصوص چرایی و چگونگی توسعه تجدیدپذیرها در کشور، حاکمیت نگاه بخشی به حوزه انرژی به جای نگاه ملی، فقدان قدرت و استقلال کافی ساتبا نسبت به نهادهای بخش فسیلی، عدم امکان دسترسی سرمایه‌گذاران به منابع مالی کم هزینه، فضای حمایتی حاکم به نفع بخش فسیلی و لذا عدم کارکرد مدلهای مالی در حوزه تجدیدپذیر، فقدان راهبرد مشخص در زمینه ساخت داخل تجهیزات تجدیدپذیر و فرهنگ‌سازی نامناسب تجدیدپذیر اشاره نمود. با توجه به موارد برشمرده، اثربخشی اهداف، سیاستها و قوانین مصوب در حوزه تجدیدپذیر اندک شده است که نتیجه آن ظرفیت اندک نیروگاههای تجدیدپذیر، عدم تنوع مناسب سبد انرژی کشور، عدم نقش‌آفرینی تجدیدپذیرها در تامین امنیت عرضه انرژی کشور و نوعی بی‌اعتمادی اجتماعی نسبت به مشارکت در حوزه تجدیدپذیر است.

paradigm analysis of renewable energy governance and policymakingin iran

the world’s energy system is in a transition phase, one of its main features is the emphasis on renewable energies. in iran, despite the significant potential in the field of wind and solar power plants, there is a significant gap between the installed renewable capacities and the goals of policy documents. in this article, using grounded theory analysis, intervention and contextual conditions of the renewable have been investigated. among the intervening conditions, we can mention the increase in the exchange rate, sanctions and reduction of foreign investment in the country, centralized management and subsidized atmosphere ruling the electricity industry, the financial situation of the ministry of energy.the contextual conditions include the lack of agreement on why and how to develop renewable energy in the country, the government’s partial view of the energy sector instead of the national view, the lack of access investors to low-cost financial resources, a supportive atmosphere in favor of the fossil sector, and failure of financial models in the field of renewable energy, the lack of a clear strategy in the field of renewable equipment manufacturing, and inappropriate culture. according to the aforementioned cases, the effectiveness of policies which are approved in the field of renewable energy has significantly declined. this will be the result of the small capacity of power plants, the lack of proper diversity in the country’s energy portfolio, the lack of role of renewable energy in the country’s energy supply, and social distrust towards participation in this field.