ارزیابی آسیب پذیری کاربری مسکونی در برابر تهدیدات خارجی با رویکرد پدافند غیرعامل شهری (مطالعه موردی: منطقه 10 تهران)

کاربری مسکونی یکی از کاربری های مهم و اصلی در نظام کاربری اراضی شهری است که مدیریت ایمنی و توجه به الزامات پدافندی آن به دلیل تراکم بالای جمعیتی در شهرهای بزرگ بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر، در زمینه ارزیابی آسیب پذیری کاربری های مسکونی در برابر تهدیدات خارجی با رویکرد پدافند غیرعامل شهری در منطقه 10 تهران است که در قالب مطالعات فضایی مکانی و با اجرای مدل تحلیلی در سه گام انجام شد. ابتدا شناسایی و دسته بندی اصول و الزامات پدافند غیرعامل در سه گروه پارامترهای سازه ای، جمعیتی و مکانی صورت گرفت و با استفاده از ابزار پرسشنامه و نظرسنجی کارشناسی، اولویت های اصول پدافند غیرعامل در ارتباط با فضاهای مسکونی مشخص شد. در ادامه، بر پایه فرآیند تحلیل شبکه ای، تعیین وزن هر یک از معیارها انجام گرفت و وزن حاصل از مدل anp، در محیط نرم افزار arcgis بر لایه های مکانی منطقه اعمال شد. نتایج اجرای مدل نشان داد که از نظر شاخص های سازه ای، بیش از 78 درصد واحدهای مسکونی منطقه، در گروه سازه هایی با میزان آسیب پذیری زیاد قرار می گیرند و از نظر شاخص های جمعیتی، در 88 درصد واحدهای مسکونی در صورت وقوع تهدیدات خارجی میزان آسیب پذیری زیاد است. از لحاظ شاخص های مکانی، بیش از 92 درصد فضاهای مسکونی، با چند نوع کاربری ناسازگار همجوار هستند و بیشترین آسیب پذیری را دارند. به طور کلی نتایج حاصل از روی هم گذاری لایه ها نشان داد بیش از 86 درصد واحدهای مسکونی محدوده در پهنه های آسیب پذیر واقع شده اند و میزان آسیب پذیری واحدهای مسکونی در این پهنه ها بسیار بالاست. 

assessing the vulnerability of residential use against external threats with a passive urban defense approach (case study: district 10 of tehran)

the pervasiveness of the concept of vulnerability in various dimensions has led to the emergence of the theory of vulnerability in the spatial sciences. according to the theory of vulnerability, in any given space, there is a coefficient of vulnerability, while the levels and amplitude of safety are not evenly distributed on the surface of that space. residential use is one of the most important and main uses in the urban land use system, and safety management and attention to its defense requirements are very important due to the high population density in large cities. the present study is in the field of assessing the vulnerability of residential uses against external threats with a passive urban defense approach in district 10 of tehran, which was conducted in the form of spatial studies and by implementing an analytical model in three steps. first, the principles and requirements of passive defense were identified and classified into three groups of structural, demographic and spatial parameters, and using the questionnaire and expert survey tools, the priorities of passive defense principles in relation to residential spaces were determined. then, based on the network analysis process, the weight of each criterion was determined and the weight of the anp model was applied to the spatial layers of the region in arcgis software. the results of the model showed that in terms of structural indicators, more than 78% of residential units in the region are in the group of structures with high vulnerability and in terms of demographic indicators, in 88% of residential units in case of external threats, the level of vulnerability is high. in terms of spatial indicators, more than 92% of residential spaces are adjacent to several incompatible uses and have the highest vulnerability. in general, the results of overlapping layers showed that more than 86% of residential units in the area are located in vulnerable zones and the vulnerability of residential units in these zones is very high.