تحلیل فضایی تغییر اقلیم ایران از دیدگاه شار گرمای محسوس و شار گرمای نهان به روش باون

شار گرمای محسوس و شار گرمای نهان از جمله متغیرهایی هستند که وابستگی زیادی به دما دارند و از طرفی اکثر متغیرهای هواشناسی وابسته به دما می‌باشند. لذا در این پژوهش قصد داریم با بررسی سیر تغییرات شار گرمایی محسوس و گرمای نهان و نسبت بین این دو به بواکاوی و آشکارسازی تغییرات اقلیمی ایران بپردازیم. بدین منظور از داده‌های باز تحلیلی ncep/ncar شامل شار گرمای محسوس و نهان طی دورۀ 1948-2020 در محدوده ایران استفاده شد. از نسبت این دو شار گرمایی، میزان ضریب باون محاسبه شد. برای تحلیل فضایی زمانی – مکانی آنها از روش‌های درون‌یابی استفاده شد. ضمن اینکه با بهره‌گیری از روش‌های ناپارامتریک من کندال و شیب‌سن تغییرات فضایی و زمانی نیز بررسی شد. بخش اوّل نتایج نشان داد که به لحاظ مکانی میزان ضریب باون تابعی از عرض جغرافیایی و ناهمواری‌ها می‌باشد. و به لحاظ زمانی کمترین مقدار مربوط به ماه ژانویه و بیشترین مقدار مربوط به ماه ژوئیه است. نتایج بخش دوّم بیانگر این مطلب است که ضریب باون در طول زمان دارای سیر و روندی مثبت است. سیر صعودی آن بیانگر افزایش ضریب خشکی کشور است. به طوری که این وضعیت در روند مثبت و افزایش دما قابل مشاهده است. 

spatial analysis of iran's climate change from the point of view of sensible heat flux and latent heat flux by bowen method

spatial analysis of iran’s climate change from the point of view of sensible heat flux and latent heat flux by bowen methodhalimeh shahzaei; ms.c student of climatology, departement of physical geography, university of sistan and baluchistan, zahedan, iran.mohsen hamidianpour[1]; associate professor, departement of physical geography, university of sistan and baluchistan, zahedan, iran. mahsa farzaneh; ph.d graduated. climatology.abstractsensible heat flux and latent heat flux are among the variables that are closely related to temperature and humidity and show heat transfer on a surface. so, their changes can be considered related to changes in temperature and humidity. in this regard, the current research aims to analyze and reveal the climatic changes of iran by examining the course of changes in sensible heat flux and latent heat and the ratio between the two. for this purpose, ncep/ncar reanalysis data including sensible and latent heat flux during the period 1948 2020 was used in iran. bowen coefficient was calculated from the ratio of these two heat fluxes. interpolation methods were used for their spatio temporal analysis. in addition, by using the non parametric methods of mann kendall and shibsen, spatial and temporal changes were also investigated.  the first part of the results showed that, spatially, the bowen coefficient is a function of latitude and roughness. and in terms of time, the lowest value corresponds to the month of january and the highest value corresponds to the month of july. the results of the second part show that the bowen coefficient has a positive trend over time. its upward trend indicates an increase in the dryness coefficient of the country. so that this situation can be seen in the positive trend and increase in temperature.keywords: climate change, bowen coefficient, global warming, spatio temporal analysis. [1]. autehr corespound:email: mhamidianpour@gep.usb.ac.ir