تحلیل زمانی – مکانی تاوه قطبی و نقش آن در وقوع روزهای بارش سنگین و فراگیر حوضه آبریز قره سو در استان کرمانشاه

در پژوهش حاضر به تحلیل زمانی – مکانی تاوه قطبی و نقش آن در وقوع روزهای بارش سنگین حوضه آبریز قره سو پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا با روش صدک 95 درصد روزهای بارش سنگین حوضه استخراج شد. سپس با در نظر گرفتن شرط فراگیری، 79 روز بارش سنگین و فراگیر طی دوره آماری 1979-2015 تعیین شد. در ادامه با در نظر گرفتن پربندهای معرف تاوه قطبی در نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال موقعیت تاوه در هر یک از روزهای بارش سنگین بر مبنای بیشترین گسترشی که بر روی پهنه همدید داشته، شناسایی گردید. تحلیل همدید موقعیت زمانی و مکانی تاوه قطبی طی روزهای منتخب بارش سنگین و فراگیر نشان می دهد که 4 الگو طی 79 روز بارش سنگین قابل شناسایی است. موقعیت و تمرکز الگوهای تاوه در هر یک از فصول، تغییر پیدا کرده اند. به نحوی که کمترین نفوذ تاوه طی فصل پاییز و بیشترین نفوذ در فصل زمستان دیده می شود. در تمامی موارد روزهای بارش سنگین و فراگیر در اثر قرارگیری ناوه حاصل از تاوه قطبی بر روی منطقه مورد مطالعه می باشد که همزمان استقرار بندالهای عظیم رکس و امگایی بر روی اروپا است. بیشترین ارتباط بین عرض جغرافیایی تاوه و شدت بارش در الگوی سوم (دریای سرخ تا غرب خلیج فارس) که بیشترین نفوذ تاوه بر روی منطقه صورت گرفته، دیده می شود. در هر یک از موقعیت های مکانی تاوه، موقعیت، امتداد و عمق ناوه نیز متغیر شده است. به نحوی که بهترین موقعیت و بیشترین اثرگذاری تاوه در الگوهای سوم و چهارم که ناوه های حاصل ازتاوه بیشترین عمق و گستردگی را بر روی منابع آبی مجاور دارند، رخ داده است.

temporal-spatial analysis of the polar vortex and its role in the occurrence of heavy and pervasive precipitation days in the ghare-su basin in kermanshah province

in the present study, the spatial-temporal analysis of the arctic vortex and its role in the occurrence of heavy precipitation days in the ghare-su basin have been investigated. for this purpose, firstly, with the 95% percentile method, heavy precipitation days of the basin were extracted. then, considering the pervasiveness condition, 79 days of heavy and pervasive precipitation days determined during the1979–2015. in the following considering the contour representative of the polar vortex in the geopotential height of 500 hpa maps, elevation maps of 500 hpa, the vortex position identified on each of the heavy precipitation days based on its maximum extent on the synoptic zone. synoptic analysis of the temporal and spatial of arctic vortex during the selection of heavy and pervasive precipitation days shows that the 4 patterns can be identified within 79 days of heavy precipitation days. the position and concentration of the vortex patterns in each season have changed. so that the least penetration of the vortex is seen during the autumn and the most penetration in the winter. in all cases of the days of heavy and pervasive precipitation due to the locating the trough of the arctic vortex over the study region, which coincides with the settlement of the huge rex and omega blockings on  europe. the highest correlation between the latitude of the vortex and the precipitation intensity is seen in the third pattern ( the red sea to the west of the persian gulf), which has the most vortex penetration in the region. in each of the vortex spatial locations, the location, length, and depth of the trough have also changed in each location. so that the best position and the most impact of vortex occurred in the third and fourth patterns where the troughs from vortex have the most depth and extension on adjacent water resources.