ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش‌گیاهی بر تشکیل جزایر گرمایی و خنک در شهر تهران

گرمایش جهانی و جزایر حراتی شهرها یکی از بزرگ ترین چالش های جهان امروز است. جزایر سرمایی(جزایر خنک) واژه ایست که در  مقابل جزایر گرمایی قرار می گیرد و بیان کننده مناطقی از سطح شهر است که نسبت به نواحی اطراف دارای دمای پایین تری است. در این تحقیق برای بررسی عوامل موثر بر شکل گیری جزایر خنک و گرمایی شهری، ابتدا با استفاده از پردازش تصاویر لندست و استفاده از الگوریتم تک کانل دمای سطح زمین به دست آمد. سپس برای بررسی پارامترهای موثر بر تغییرات دمای سطح زمین؛ معیارهای تغییرات ذرات معلق و تغییرات پوشش گیاهی درنظر گرفته شد. برای پوشش گیاهی از شاخص ndvi و برای میزان ذرات معلق از الگوریتم ارائه شده توسط saraswat و همکاران استفاده شد. مطابق نتایج، بالاترین میزان جزیره حرارتی به ترتیب در محله بوستان ولایت، شهرک شهید باقری و فرودگاه بودند و پایین ترین میزان جزایر خنک به ترتیب در بهاران، نیاوران و دربند بود. ضریب پیرسون به دست آمده از رابطه بین دمای سطح و پوشش گیاهی 21.29 درصد بود که نشان دهنده رابطه معکوس بین دما و پوشش گیاهی است، همچنین میزان شاخص پوشش گیاهی در مناطق گرم و سرد بیانگر این موضوع است. در خصوص رابطه دمای سطح زمین و آلودگی هوا، همبستگی بین این دو پارامتر، برابر با 19.31 درصد بود و مقایسه میزان شاخص آلودگی در مناطق دارای جزایر خنک و گرم نشان داد که رابطه معناداری بین کاهش آلاینده های هوا و جزایر خنک وجود دارد اما عکس این قضیه چندان صادق نیست.

evaluation of the effect of particulate matter and vegetation on the formation of heat and cold islands in tehran

evaluation of the effect of particulate matter and vegetation on the formation of heat and cold islands in tehran seyed kamyar mortazavi asl: phd student in urban planning, islamic azad university, uae dr. navid saeedi rezvani: assistant professor, department of urban planning, faculty of architecture and urban planning, islamic azad university, qazvin, iran dr. mahmud rezaei:  associate professor, department of urban planning, faculty of architecture and urban planning, islamic azad university, tehran, iran abstract: global warming and the heat islands of cities are one of the biggest challenges in the world today. cold islands is a word that stands in front of heat islands and refers to areas of the city that have lower temperatures than the surrounding areas. in this study, in order to investigate the factors affecting the formation of cool and heat islands of the city, it was first obtained by using landsat image processing and using the single channel surface temperature algorithm. then to investigate the parameters affecting the land surface temperature changes; criteria for changes in particulate matter and changes in vegetation were considered. the ndvi index was used for vegetation and the algorithm proposed by saraswat et al. was used for the amount of particulate matter. according to the results, the highest ranking neighborhood for heat islands were in bustan, shahid bagheri township and the airport, respectively, and the lowest amount of cool islands were in baharan, niavaran and darband, respectively. pearson coefficient obtained from the relationship between surface temperature and vegetation was 21.29%, which indicates the inverse relationship between temperature and vegetation, as well as the amount of vegetation index in hot and cold regions. regarding the relationship between land surface temperature and air pollution, the correlation between these two parameters was equal to 19.31% and comparing the pollution index in areas with cold and warm islands showed that there is a significant relationship between reducing air pollutants and cold islands but the opposite is not true. keywords: cool islands, tehran, lst, air pollution