تحلیل عوامل موثر بر تاب‌آوری شهری در مواجهه با بحران آب در شهرهای کوچک مطالعه موردی: شهر کبودرآهنگ

تغییرات آب‌وهوایی با پیامدهای کاهش نزولات جوی، افزایش دما، خشک‌سالی و افزایش شدید جمعیت و استفاده نامتوازن از سفره‌های آب زیرزمینی باعث ایجاد بحران‌هایی در حوزه آب برای شهرها شده است. شهر کبودرآهنگ در استان همدان نیز به دلیل برداشت‌های بی‌رویه، نیروگاه برق‌آبی مفتح و سو مدیریت مصرف آب، بیش‌ازپیش با بحران آب روبروست. ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش عوامل موثر بر تاب‌آوری شهری در شهر کبودرآهنگ در برابر مواجهه با بحران آب، جهت مصارف کشاورزی روستاهای حاشیه شهر و مصارف صنعتی نظیر نیروگاه و آب شرب مصرفی در شهر، پرداخته است. بدین منظور پرسش‌نامه‌ها بین ساکنین شهر توزیع شد. برای تحلیل داده‌ها و مشخص نمودن بحرانی‌ترین مسیر نیز از مدل‌سازی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که عامل اصلی بحران آب در محدوده موردمطالعه ضعف مدیریتی و برنامه‌ریزی نادرست در استقرار نیروگاه شهید مفتح در دشت کبودرآهنگ می‌باشد. همچنین در بعد اقتصادی عدم آگاه‌سازی اقتصادی در بعد کالبدی، توسعه عمرانی و فناوری‌های جدید، در بعد نهادی، عدم مدیریت صحیح سازمانی (در مصرف، منبع و توزیع)، در بعد اجتماعی، عدم آگاه‌سازی مردم در فضای حقیقی و مجازی با ارائه گزارش‌های واقعی، در بعد زیست‌محیطی بهره‌برداری و برداشت آب بیش‌ازحد از سفره‌های زیرزمینی و در بعد روان‌شناختی نیز ناامیدی به آینده در بین مردم شهر از مهم‌ترین عوامل هستند.

analysis of determinants of urban resilience to water crisis in small cities: the case of kabudarahang city

climate change, characterized by reduced precipitation, elevated temperatures, recurrent droughts, and a burgeoning population coupled with imbalanced groundwater utilization, has precipitated severe water crises in urban environments. kabudarahang city, situated in hamadan province, exemplifies this challenge, grappling with a critical water shortage exacerbated by excessive groundwater extraction, the operational demands of the moftah hydroelectric power plant, and inefficacious water management practices. this research investigates the determinants of urban resilience in kabudarahang amidst escalating water scarcity, considering its implications for agricultural, industrial, and domestic water consumption. for this purpose, a questionnaire-based survey was administered to city residents, and structural equation modeling was employed to identify critical causal pathways. findings reveal that the root cause of the water crisis in the study area is attributable to the mismanagement and inadequate planning associated with the establishment of the shahid moftah power plant on the kabudarahang plain. moreover, the study underscores the significance of economic, physical, institutional, social, environmental, and psychological factors in influencing urban resilience. specifically, economic illiteracy, rapid urbanization and technological advancements, organizational deficiencies in water consumption, sourcing, and distribution, a deficit in public awareness, unsustainable groundwater exploitation, and a prevailing sense of despair among residents emerged as key challenges.