سنجش تحلیلی پتانسیل ‌های ترافیکی در مناطق شهری ایران مطالعه موردی: شهر ارومیه

پژوهش حاضر بر آن بوده تا با بهره‌گیری از ترکیب معیارهای کالبدی، اقتصادی - اجتماعی و ترافیکی بتواند پتانسیل ترافیکی در شهر ارومیه را موردسنجش و تحلیل قرار دهد. نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی می‌باشد و گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی صورت پذیرفته است. برای نیل به هدف تحقیق، 25 شاخص در قالب 3 معیار کالبدی، ترافیکی و اقتصادی- اجتماعی انتخاب گردیده و جهت محاسبه ضریب اهمیت شاخص‌ها از روش bwm استفاده‌شده که پرسش‌نامه آن بین 50 نفر از نخبگان در دو مرحله (1- انتخاب بهترین و بدترین شاخص 2- تکمیل پرسش‌نامه مقایسه زوجی ارجحیت بهترین شاخص بر سایر شاخص‌ها و ارجحیت دیگر شاخص‌ها بر بدترین شاخص) توزیع گردیده و نتایج در نرم‌افزار gams استخراج‌شده است. بیش‌ترین وزن به‌دست‌آمده، مربوط به شاخص فاصله از هسته‌های شهری و کم‌ترین وزن مربوط به شاخص متوسط قیمت زمین بوده است. برای اینکه بتوان پتانسیل ترافیکی را در مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه به تصویر کشید، مدل seca در نرم‌افزار lingo با مقادیر مختلف β اجرا گردیده است. یافته‌های به‌دست‌آمده گویای آن بوده که 13 درصد محدوده شهر در پهنه پتانسیل ترافیکی خیلی کم، 32 درصد در پهنه ترافیکی کم، 21 درصد در پهنه ترافیکی متوسط، 19 درصد در پهنه ترافیکی زیاد و 15 درصد در پهنه پتانسیل ترافیکی خیلی زیاد واقع‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده بیانگر آن بوده که پتانسیل ترافیکی در مناطق شهری ارومیه به ترتیب از بیش‌ترین تا کم‌ترین مربوط به مناطق چهار، پنج، یک، سه و دو بوده است

analytical measurement of traffic congestion potentials in urban regions of iran the case study of urmia city

the present study aims to combine physical, socioeconomic, and traffic criteria to evaluate and analyze the traffic congestion potential of urmia city. this study is applied and descriptive-analytical, where the required data were collected through library and field studies. to achieve the research goal, 25 indices classified under three physical, socioeconomic, and traffic criteria were selected, and their importance coefficients were calculated using the bwm approach. the bwm questionnaires were distributed among 50 elites in two steps as select the best and worst indices and complete the paired comparison questionnaire to determine the priority of the best index over other indices and the priority of other indices over the worst index). the outputs of the questionnaires were entered into the gams software to calculate the indices’ importance coefficients. the “distance from urban cores” and “average land price” indices obtained the highest and lowest weights, respectively. to show the traffic congestion potential of the five districts of urmia city, the seca model was implemented in lingo software with different values of β. the findings divide urmia city into 5 zones in terms of traffic congestion as very low traffic congestion (13%), low traffic congestion (32%), moderate traffic congestion (21%), high traffic congestion (21%), and very high traffic congestion (15%). the results indicate that district 4 has the highest traffic congestion potential, followed by districts 5, 1, 3, and 2, respectivelyextended abstractintroductionthe urban planning system is based on a capacity assessment or potential evaluation, so traffic, as a sub-system of this system, is not an independent phenomenon and is the consequence of various demographic, physical, traffic, economic, cultural, and social factors. thus, the present study aims to evaluate the traffic congestion potential of urban areas from a multi-dimensional perspective. domestic experiences have shown that most urban traffic and transportation plans have been partially developed and implemented, disregarding environmental, social, economic, and cultural conditions. this is also true for urmia city, and it faces traffic problems. according to its residents and city officials, traffic is one of the major problems of this city due to the following reasons as the centralization of a large part of commercial, administrative, educational, and medical uses in the central context, lack of contemporization of this context considering residents’ present needs, high population density in informal settlements, unregulated building density in the city, especially in newer context, neglect of urban road hierarchy in the subdivision, neglect of the trip generation rate of land uses in urban development plans, lack and mislocation of multi-story car parks, inattention to different transport modes, changing the function of local roads from local traffic to through traffic, etc.