تحلیل ساختار مورفولوژیکی شبکه شهری در استان خوزستان

تحلیل و شناخت ساختار و الگوهای مورفولوژیکی شبکه شهری نقشی اساسی در درک صحیح از فرایند پخشایش جمعیت و الگوهای ارتباطی و خدماتی نظام شهری در پهنه منطقه‌ای دارد. با توجه به این اهمیت، در این پژوهش تلاش شده است تا به تحلیل ساختار مورفولوژیکی شبکه شهری در استان خوزستان پرداخته شود. شاخص‌های تحلیلی پژوهش برای شناسایی ساختار و الگوهای مورفولوژیکی فاصله گره‌های جمعیتی (76 نقطه شهری استان) و سلسله‌مراتب شبکه ارتباطی (شبکه راه‌ها) در پهنه فضایی استان خوزستان می‌باشد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای تحلیل جریان و شبکه net draw و uci net استفاده‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بر اساس شاخص فاصله گره‌های جمعیتی در استان، الگوی غالب مورفولوژیکی شبکه شهری به‌صورت خطی- حلقوی، شعاعی و شبکه‌ای می‌باشد. این در حالی است که بر اساس شاخص شبکه ارتباطی درون منطقه‌ای، الگوی غالب شبکه شهری خطی – حلقوی بوده که با افزایش دامنه عملکردی شبکه ارتباطی الگوی شبکه‌ای شکل می‌گیرد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که غالب شبکه شهری استان خوزستان دارای اندازه کوچک و متوسط بوده و در فواصل نزدیک دارای الگوی موفولوژیکی خطی می‌باشند و با افزایش فاصله کانون‌های جغرافیایی و دامنه کارکردی شبکه ارتباطی به‌واسطه وجود چند شهر مسلط مانند اهواز و دزفول، حول محور این شهرها الگوی شبکه‌ای در مورفولوژی شبکه شهری استان شکل می‌گیرد

analysis of the morphological structure of urban network in khuzestan province

analyzing the structure and morphological patterns of the urban network has a fundamental role in the understanding of the population distribution process and the communication and service patterns of the urban system in the regional area. considering this importance, in this research, an attempt has been made to analyze the morphological structure of the urban network in khuzestan province. analytical indicators of the research are to identify the structure and morphological patterns of the distance of population nodes and the hierarchy of the communication network in the khuzestan province. net draw and uci net flow and network analysis software were used for data analysis. the results show that based on the distance index of population nodes in the province, the morphological pattern of the urban network is linear-circular, radial and network. meanwhile, according to the intra-regional communication network index, the dominant pattern of the urban network is linear-circular, which forms a network pattern by increasing the functional range of the communication network. the results of the research show that the majority of the urban network in khuzestan province is small and medium in size and in close distances they have a linear morphological pattern, and with the increase in the distance of geographical centers and the functional scope of the communication network due to the presence of several dominant cities such as ahvaz and dezful, a network pattern is formed around the axis of these cities in the morphology of the urban network of the province