گذر از گفتمان «پاسخگویی» به «محیط گرایی» در برنامه ریزی شهری، مبتنی برانعطاف پذیری

توجه برنامه‌ریزان معاصر به عوامل محیطی و افزایش آگاهی و ارتباط انسان با محیط پیرامونی‌اش، موجب افزایش لایه‌ها و عوامل تعریف‌کننده مفاهیم طراحی و برنامه‌ریزی گشته است. به‌گونه‌ای که مسئله مشترکی با موضوع توانایی‌های محیطی برای پاسخگویی را پیش روی برنامه ریزان قرار داده بود. مجموعه نظریات ارائه‌شده در این دوران، در قالب برنامه‌ریزی پاسخگو، با تمرکز بر استفاده حداکثری از قابلیت‌های محیطی بوده است. درحالی‌که ضرورت پیدایش گفتمانی جامع برای غلبه بر کثرت عوامل، تعاریف و روش‌های طراحی در رشته‌های محیطی، کمتر موردتوجه بوده است. بر این اساس پژوهش جاری با هدف سازمان‌دهی هدفمند نظریات شاخص در این زمینه، به دنبال ارتقاء مبتنی بر هم‌افزایی آن‌ها است. سوال ساختار بخش به این پژوهش، معانی، مصادیق و زمینه‌های معنی‌داری انعطاف‌پذیری در وجوه و مقیاس‌های مختلف برنامه‌ریزی شهری است. روش تحقیق بکار گرفته‌شده، تحلیل تماتیک کیفی با کمک هوش مصنوعی در نرم‌افزار maxqda در فرایند پردازش 6 مرحله‌ای است. کاربرد مهم این پژوهش، موجب ساختاربخشی به اذهان برنامه ریزان این عرصه برای کاهش معضلات پراکنده و درون رشته‌ای بودن منابع است. نتایج این پژوهش، ابعادی همچون تشخص و تشخیص پذیری، تنوع و تغییرپذیری، تطبیق و گسترش‌پذیری، توزیع، تفکیک و تداوم پذیری، سازمان‌دهی و سازگاری را در بخش انعطاف‌پذیری، آشکار و با بخش‌های متناظر در برنامه‌ریزی شهری مرتبط کرده است.

the transition from responsiveness to environmental eco-friendliness in urban planning based on flexibility

the attention of contemporary planners to environmental factors and increasing awareness and communication of man with his surrounding environment has increased the layers and defining factors of design and planning concepts. in such a way, a common problem with the issue of environmental capabilities to respond was put in front of the planners. the collection of ideas presented in this era was in the form of responsive planning, focusing on the maximum use of environmental capabilities. the necessity of the emergence of a comprehensive discourse to overcome the plurality of factors, definitions and design methods in the environmental fields has been given less attention. based on this, the current research aims to organize the leading theories in this field in a targeted manner and seeks to improve them based on their synergy. the structural question of this research is the meanings, examples and meaningful contexts of flexibility in various aspects and scales of urban planning. the research method used is qualitative thematic analysis with the help of artificial intelligence in maxqda software in a 6-step processing process. the important application of this research is to structure the minds of the planners of this field to reduce the scattered and interdisciplinary problems of the resources. the results of this research revealed dimensions such as identification and recognizability, diversity and changeability, adaptability and expandability, distribution, separation and continuity, organization and compatibility in the field of flexibility and related to the corresponding parts in urban planning.