تبیین مفهوم عدالت فضایی در اجرای طرح‌های جامع شهری (نمونۀ موردی: شهر گلپایگان)

یکی از مشکلات مشهود در برنامه‌ریزی شهری در ایران، ارائه‌نشدن الگوهای موثر در زمینۀ کاهش نابرابری‌های موجود شهری و ترویج عدالت فضایی است. تبیین مفهوم عدالت فضایی در شهر و کاربردی‌کردن آن می‌تواند به برنامه‌ریزی شهری کمک شایانی داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی عدالت فضایی در اجرای طرح‌های توسعه در شهر گلپایگان می‌پردازد. پژوهش از نوع کاربردی است و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل یافته‌ها با استفاده از آزمون تی تک‌نمونه‌ای و فریدمن انجام شده است. شاخص‌های عدالت فضایی با استفاده از تحلیل ثانویه در مفاهیم برابری و مساوات، تنوع فضایی، منافع عام، آزادی و مشارکت مردمی، شفافیت، تفاوت، سازش و عمومیت‌داشتن بررسی شده است. نتایج بررسی طرح‌ها نشان می‌دهد معیارهای عدالت فضایی این طرح‌ها در سطح پایینی قرار دارند و شاخص‌های عدالت فضایی در طرح جامع شهر گلپایگان دارای اولویت چندانی نسبت به یکدیگر نیستند. همچنین راهکارهای توزیع عادلانۀ منافع در طرح جامع شهر پیش‌بینی‌ نشده و در مراجع تصویب نیز به آن‌ها اشاره نشده است. تحلیل محتوای برنامه‌ها و سیاست‌های طرح توسعۀ شهر گلپایگان، آسیب‌شناسی وضع موجود و شناسایی کمبودها و نهادهای خدماتی نشانگر تبیین‌نشدن جایگاه عدالت فضایی در طرح‌های توسعۀ شهری و حوزه‌های تصمیم‌سازی به‌خصوص در طرح‌های توسعه و عمران است.