واکاوی نظم مکنون مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا از منظر گفتمان انتقادی (مورد پژوهی: محله اسلام‌آباد شهر زنجان)

امروزه مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا دلالت بر شکل‌گیری نظمی است که با انتقاد همراه است؛ زیرا نظم شکل‌یافته بر حقیقتی متفاوت از نظم آشکار دلالت دارد. این امر به‌ویژه در سکونتگاه‌های مسئله‌دار به‌عنوان نوعی سکونتگاه غیررسمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا این سکونتگاه‌ها تجسم عینی نظم نهادهایی هستند که تحت مناسبات قدرت حقایق را آشکار نمی‌کنند؛ از این‌رو هدف پژوهش حاضر واکاوی نظم مکنون مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا در سکونتگاه‌های مسئله‌دار با رویکرد گفتمان انتقادی در محله‌ اسلام‌آباد شهر زنجان است. پژوهش حاضر کیفی و از نوع واکاوی است. به‌منظور گردآوری داده‌ها از مشاهده‌ مشارکتی، مصاحبه‌ ساخت‌نیافته از ساکنان و جامعه‌ متخصصان در قالب پنل دلفی استفاده شد. برای شناخت نظم حاکم بر تولید متن/ فضا در محدوده‌ مورد مطالعه از آزمون t تک‌نمونه‌ای و کشف متغیرهای مکنون از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد مطلوبیت بعضی از متغیرهای حقوق فضا در تجربه‌ زندگی ساکنان محله‌ اسلام‌آباد، به‌دلیل بافت موقعیتی و دسترسی به خدمات اولیه است. شاخص‌های موثر در نظم تولید‌شده‌ متن/ فضا در محله‌ اسلام‌آباد در 8 طبقه تقسیم‌بندی شده که حقوق شهروندی با 19.9 درصد بیشترین تاثیر را در میان عوامل داشته است. همچنین تقابل ساختارهای زبانی سکونتگاه‌های مسئله‌دار در متن شهر با مفاهیم متفاوتی معنا شده است که آمال و خواسته‌های ساکنان را به نمایش می‌گذارند. پیام ناشی از این محله‌ها در متن شهر عمدتاً پذیرش سرنوشتی متفاوت با نظم آشکار است؛ فضاهایی که با فقر و نبود آگاهی شناخته شده و تلاش تحمیلگران برای طبیعی‌شوندگی و سرنوشت ابدی این سکونتگاه‌هاست؛ سرنوشتی که در سایه ایدئولوژی بازیگران مسلط در شرایطی مانند رکود اقتصادی، افزایش قیمت‌ها، بیکاری، ضعف در دسترسی به خدمات، رفع نیازهای اساسی و کاهش عدالت اجتماعی به افزایش فقر و عقب‌ماندگی ساکنان این فضاها منجر می‌‌شود.