امکان‌سنجی تحقق پروژه‌های انتقال حق توسعه براساس شناسایی و پهنه‌بندی حوزه‌های مستعد توسعه (مطالعه موردی: شهر شیراز)

یکی از روش‌های حل مشکل رشد بی‌رویۀ شهرها، برنامۀ انتقال حق توسعۀ tdr است. در این پژوهش، مناطق مختلف شهر شیراز که با چالش گسترش ناموزون و تخریب گستردۀ باغ‌ها و فضاهای سبز مواجه است، در چارچوب مفهوم انتقال حق توسعه مطالعه شده است. روش پژوهش در این مطالعه، توصیفی-تحلیلی است که در آن عوامل موثر بر تحقق رویکرد انتقال حق توسعه به‌منظور حفظ اراضی باارزش کشاورزی و تاریخی شهر شیراز شناسایی و همچنین نواحی مناسب برای اجرای این پروژه در شهر با توجه به شاخصه‌های رویکرد انتقال حق توسعه تعیین شدند. حجم نمونه برای اولویت‌بندی و ارزیابی معیارها با روش گلوله‌برفی تعیین و تعداد 15 پرسشنامه به‌وسیلۀ کارشناسان برنامه‌ریزی شهری آشنا با بافت شهر شیراز تکمیل شد. در تحلیل داده‌ها، از روش‌های توصیفی و مقایسه‌ای و برای مکان‌یابی نواحی مناسب این رویکرد نیز از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی فازی استفاده شد. نتایج این تحقیق، پهنه‌بندی نواحی مستعد توسعه در شهر شیراز است. این مهم از برهم‌نهادن نقشه‌های شاخص‌های تعداد طبقات، متوسط اندازۀ قطعات و دانه‌بندی، میزان نزدیکی پهنه‌ها به شبکۀ شریانی درجۀ 1 و درجۀ 2 شهری، میزان نزدیکی به نواحی خدمات شهری و مراکز تجاری، روند گرایش ساخت‌وسازها به‌وسیلۀ توسعه‌دهندگان در پهنه‌های مختلف شهری، روند گرایش سکونت مردم در پهنه‌های مختلف شهری، بررسی طرح‌های بالادست و سیاست‌های کلان توسعه انجام شده است. همچنین ضوابط مرتبط با شاخص‌های پیش‌گفته به‌منظور تحقق پروژه‌های انتقال حق توسعه در شهر شیراز نیز ارائه شده است. از جملۀ این ضوابط می‌توان به ارائۀ تراکم تشویقی در صورت تجمیع قطعات ریزدانه بافت فرسوده، بازنگری منطقه‌بندی محدودیت طبقات در نواحی میانی، گسترش ارائۀ خدمات به‌صورت محلی و ناحیه‌ای در پهنه‌های جنوبی و شرقی و ایجاد نواحی خدماتی و مراکز جاذب جمعیت در پهنۀ شرقی شهر اشاره کرد.