واکاوی ابعاد کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی مطالعه موردی: شهر ارومیه

رشد شتابان شهرنشینی و تمایل مهاجرت روستائیان به محیط‌های شهری زمینه ایجاد و گسترش پدیده سکونتگاه‌های غیررسمی و نامتعارف در مجاورت شهرها را بوجود آورده و مفهوم کیفیت زندگی شهری را به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی مدیریت و برنامه‌ریزی شهری بیش از پیش با اهمیت نموده است. در همین راستا مقصود اصلی پژوهش حاضر سنجش و طبقه‌بندی ابعاد کیفیت زندگی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی محلات هدف در شهر ارومیه و ارائه راهکارهای ساماندهی درجهت ارتقاء آنها می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی- توسعه ای است. داده‌های پژوهش با رویه‌های مطالعات اسنادی، پرسشنامه گردآوری شده است. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، از 31 محله سکونتگاه غیررسمی در شهر ارومیه، 4 سکونتگاه اسلام آباد1، حاجی پیرلو، اسلام آباد2 و طرزیلو به عنوان محلات هدف مورد مطالعه انتخاب شدند. پرسشنامه از 31 شاخص ترکیبی عینی و ذهنی کیفیت‌زندگی طراحی شده و با استفاده از فرمول عمومی کوکران نمونه‌ای با حجم 400 نفر برای هر یک از سکونتگاه‌ها تعیین شده است. در نهایت جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای excel، spss و آزمونهای t ‌تک‌نمونه‌ای، تحلیل واریانس و دانکن استفاده گردید. خروجی آزمون دانکن نشان می دهد که کیفیت زندگی سکونتگاه غیررسمی طرزیلو در طبقه اول جای گرفته و از وضعیت متوسط رو به بالا برخوردار است. سکونتگاه غیررسمی اسلام آباد 2 در طبقه دوم و در سطح متوسط کیفیت زندگی قرار دارد. همچنین سکونتگاه های حاجی پیرلو در طبقه سوم و در وضعیت متوسط رو به پایین و اسلام آباد در طبقه چهارم و در پایین ترین سطح کیفیت زندگی از شرایط مناسبی برخوردار نیست. بنابراین اولویت بندی سکونتگاه های غیر رسمی محلات هدف جهت برنامه ریزی و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان توسط مدیران و برنامه ریزان شهری به ترتیب سکونتگاه های غیررسمی اسلام آباد، حاجی پیرلو، اسلام آباد و طرزیلو می اشد.

investigating the dimensions of quality of life in informal settlements a case study the urmia city

the rapid growth of urbanization has paved the way for the spread of the phenomenon of informal settlements in the vicinity of cities and has made the concept of quality of urban life important. the main purpose of this research is to measure and classify the dimensions of quality. residents of informal settlements in the desired neighborhoods in the city of urmia and provide solutions to improve them. the research method is descriptive-analytical and applied in terms of purpose. research data were collected through documentary study methods, questionnaires and interviews. using cluster sampling method, from 31 neighborhoods of informal settlements in urmia, 4 towns of islamabad 1, haji pirloo, islamabad 2 and terzilo were selected as the desired neighborhoods. this questionnaire was designed from 31 objective and subjective goals and using cochran’s formula, a sample of 400 people was determined for each of the settlements. finally, excel, spss and sample t-tests, analysis of variance and duncan were used to analyze the data. the final results of t and duncan test in all aspects of quality of life show that the informal settlements of tarzilo and islamabad 2 are in good condition, haji pirloo is in moderate condition and islamabad 1 is in poor condition compared to other neighborhoods and the first to fourth floors of duncan table are allocated to prioritize the target neighborhoods.