تحلیلی بر مواضع بازیگران کلیدی در فرایند مدیریت رشد شهری (مطالعۀ موردی: شهر کرج)

رشد و گسترش کالبدی-فضایی شهرها در سراسر جهان، زمانی اتفاق افتاد که شهرها توانایی ارائۀ خدمات به جمعیت شهری به‌سرعت در حال رشد خود را نداشتند و این امر موجب پراکنده‌رویی و از بین رفتن اراضی لبۀ شهرها، افزایش شهرک‌های غیرقانونی و حاشیه‌ای شد. رشد شهر به‌مثابۀ یک فرامسئله متاثر از موضوعات متعدد و متنوع بسیاری است. علاوه‌بر عوامل فضایی موضوعاتی مانند ساختارهای اجتماعی-اقتصادی، تصمیم‌سازان (ارگان‌ها، سازندگان، مالکان)، تصمیم‌ها (اهداف، راهبردها، سیاست‌ها) و نظامات (از قبیل تفکیک زمین و روندهای قانونی) نیز بر رشد شهر اثر گذارند. سیاست‌های مدیریت رشد شهری در برابر رشد سریع و بی‌رویۀ حومه‌ها و مقابله با چالش‌هایی مانند پراکنده‌رویی مطرح شده است. درواقع مدیریت رشد به‌عنوان استفادۀ هوشمندانه از ابزار برنامه‌ریزی، قوانین و ابزارهای مالی دولت‌ها برای جهت‌دهی به رشد و توسعۀ شهری است. هدف از پژوهش توصیفی –تحلیلی حاضر بررسی و تحلیل بازیگران مدیریت رشد شهری در کرج است. از روش مکتور نیز برای سنجش مواضع و قدرت بازیگران بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که اثرگذارترین بازیگر، دولت است. درواقع از تفاضل میزان اثرگذاری دولت از میزان اثرپذیری آن از دیگر بازیگران، عدد 469 به‌دست می‌آید؛ در‌حالی‌که این عدد برای توسعه‌دهندگان 214- است؛ بنابراین قدرت نسبی دولت از همه بازیگران دیگر بیشتر است و بازیگر مسلط محسوب می‌شود.

Analysis of Key Actor’s Positions in Process of Urban Growth Management (Case study: Karaj City)

Physicalspatial rapid growth of urban areas across the world, happened when cities doesn’t have the ability to provide services to growing urban population and this issue led to urban sprawl, destructing the edges of cities and increasing illegal and marginal settlements. A city is affected by diverse factors. In addition to spatial factors, issues such as socioeconomic structures, decisionmakers (organs, builders and owners), decisions (goals, strategies, policies) and regimes (such as land subdivision and legal trends) impact on city growth. Urban growth management policies have been proposed against the rapid growth of the suburbs and facing challenges such as urban sprawl. In fact growth management is use of planning tools and financial roles of states for directing urban growth and development. The purpose of this research is to study and analysis of urban growth management actors in Karaj city. The main method used in this study is descriptiveanalytical method. Also MACTOR method was used to measuring the positions and power of the actors. The results of this study showed that the most influential actor is the state and the most effective actor is developers. In fact, the difference between the degree of effectiveness for the state and its impact from other actors is 469, while the number is 214 for developers. Therefore, the relative power of the state is greater than the other, and is dominant actor.