تحلیل نقش قابلیت پیاده‌روی در ارتقای سرمایۀ اجتماعی محله‌های شهری (مطالعۀ موردی: محله‌های کلان‌شهر تهران)

فضاهای شهری عرصه‌های زندگی اجتماعی و مکانی برای فعالیت‌های شهری، وابستگی اجتماعی، مبادلۀ اجتماعی و برخورد رسمی با دیگران است. این فضاها با درنظرگرفتن ویژگی‌ها و کارکردهایشان و با توجه به میزان کیفیت خود، توانایی گسترش حوزۀ عمومی را دارند و قادرند بر شکل‌گیری پیوندها و معاهدات اجتماعی، اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی (مولفه‌های سازندۀ سرمایۀ اجتماعی) تاثیر مثبت یا منفی بگذارند. در این میان، یکی از عواملی که می‌تواند سبب افزایش سطح تعاملات شود، حرکت عابر پیاده در فضاهای شهری است. پژوهش حاضر با هدف کشف و تحلیل تاثیر قابلیت پیاده‌روی بر ارتقای سرمایۀ اجتماعی محله‌های نمونۀ کلان‌شهر تهران انجام شده است. در این پژوهش برای تعیین میزان این قابلیت از نرم‌افزار arcgis و مدل‌های ویکور، آنتروپی شانون و ahp و برای سنجش متغیر سرمایۀ اجتماعی از پرسشنامه‌ و نرم‌افزار spss استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد با توجه به ضریب هم‌بستگی کم (0/144) میان دو متغیر قابلیت پیاده‌روی و سرمایۀ اجتماعی در هشت محلۀ مورد بررسی رابطۀ معناداری وجود ندارد. درنتیجه فرضیۀ پژوهش رد می‌شود. هرچند نمی‌توان به‌صورت قاطع بیان کرد که به‌ کمک فضاهایی با قابلیت پیاده‌روی موجود می‌توان به تقویت و افزایش سرمایۀ اجتماعی دست یافت، شاید بتوان گفت فضاهای موجود کیفیت لازم را ندارند؛ از این‌رو با ایجاد فضاهای پیاده‌مداری که کیفیت منطبق بر اصول طراحی شهری دارند، یا با بهبود کیفیت فضاهای موجود می‌توان به این مهم دست یافت.

The Analysis of Walkability Role in the Urban Neighborhoods Social Capital, Case Study: Neighborhoods of Tehran

Urban spaces as areas for social life, are places for urban activities, social correlations, social interchange and formal behavior with others. Considering the features and uses, and according to the qualities of these spaces, they are capable of extending the social domain and they can have negative or positive effect on social connections, trust, social correlations and collaborations which all are components of social capital. One of the factors that can increase the level of interactions, is the movement of pedestrian in urban spaces. This research is done to discover and analyze the effects of walkability on improving the social capital in the sample neighborhoods of Tehran Megalopolis. In this research for determining of neighborhoods walkability level, GIS, VICKOR models, Shanon entropy and AHP, and for the testing of the social capital indexes is used questioner method and SPSS software. The result of this research shows that with the correlation coefficient (0.144) between two variables, there is no meaningful relation between walkability and social capital. So, with rejecting the hypothesis of the research, it’s true that it can not be said firmly that with walkability spaces we can improve social capital, but maybe it can be said that the existing spaces are not qualified enough, and with creating pedestrian – oriented spaces with qualities based on urban design principles or with improving the quality of existing spaces can be improved social capital in the urban spaces.