ارزیابی بافت‌های ناکارآمد شهری براساس رویکرد بازآفرینی پایدار (مطالعۀ موردی: بافت ناکارآمد شهر یزد)

رشد بی‌رویه و شتابان شهرنشینی و شهرگرایی، مشکلات زیادی را به همراه داشته است. یکی از این مشکلات عمده، وجود بافت‌های ناکارآمد شهری است؛ یعنی پهنه‌هایی از فضاهای شهری که در مقایسه با سایر پهنه‌های شهر از جریان توسعه و چرخۀ تکاملی حیات عقب افتاده‌اند و به کانون مشکلات و نارسایی‌های شهری تبدیل شده‌اند. در سال‌های اخیر، رویکرد بازآفرینی شهری به‌عنوان رویکردی متاخر در حوزۀ مرمت، برای حل مشکلات بافت‌های ناکارآمد شهری مطرح شده است. برای رسیدن به بازآفرینی باید توسعۀ پایدار شهری مدنظر قرار بگیرد؛ از این‌رو رویکرد بازآفرینی پایدار شهری، با درنظرگرفتن همۀ ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست‌محیطی، به بافت دیدگاهی جامع، یکپارچه و پایدار برای بهبود وضعیت کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی بافت‌های ناکارآمد دارد. پژوهش حاضر با شناخت عوامل موثر بر ناکارآمدی بافت‌های شهری و ارزیابی میزان پایداری و ناپایداری در بافت ناکارآمد شهر یزد و به روش کیفی - کمی انجام گرفته است. در بخش اول (پژوهش کیفی) داده‌های پژوهش با مطالعۀ مبانی نظری و ادبیات پژوهش، معیارها و شاخص‌های موثر بر بازآفرینی پایدار، برمبنای رویکرد منتخب پژوهش شناسایی شدند. در بخش دوم (پژوهش کمی) نیز به روش پیمایشی، 385 پرسشنامه میان ساکنان بافت ناکارآمد تکمیل و با استفاده از نرم‌افزار spss تحلیل شدند. عوامل متعددی در بازآفرینی پایدار بافت‌های ناکارآمد شهری دخیل هستند؛ از این‌رو در مطالعات کیفی پژوهش با بررسی لایه‌لایه‌ای، مسئلۀ بافت‌های ناکارآمد شهری بررسی شده است. نتایج کمی پژوهش نشان می‌دهد این منطقه در وهلۀ اول از نظر اقتصادی و در مرحلۀ بعد از نظر ابعاد کالبدی، مدیریتی، اجتماعی و زیست‌محیطی ناپایدار است. درواقع ناپایداری ابعاد اقتصادی بافت ناکارآمد، نمود خود را به‌صورت ناپایداری دیگر ابعاد به‌ویژه ابعاد کالبدی نشان می‌دهد؛ بنابراین رویکرد بازآفرینی شهری پایدار به‌دلیل چشم‌انداز جامع و یکپارچۀ خود می‌تواند نسخۀ مناسبی برای مداخله در این بافت‌ها باشد.

Assessment of effective factors on the future of Inefficient Urban Tissue Based o(Case Study: Yazd )

The rapid growth of urbanization and urbanization has caused many problems; one of the major problems is the inadequate urban texture. These textures are areas of urban spaces that, in comparison with other areas of the city, have lagged behind the development and evolutionary cycle of life and have become the focus of urban problems and failures. In recent years, the urban regeneration approach has been introduced as a late approach in the field of restoration to solve the problems of inefficient urban contexts. Sustainable urban development must consider in order achieving regeneration. Therefore, the sustainable urban regeneration approach, taking into account all social, economic, physical and environmental aspects, has a comprehensive, integrated and sustainable perspective on improving the physical, social and environmental status of inefficient tissues. The present study was conducted by identifying the factors affecting the inefficiency of urban tissues and evaluating the degree of stability and instability in the dysfunctional texture of Yazd city using a qualitativequantitative sequential combination research method. In the first part (qualitative research) the research data is identified through studying the theoretical foundations and literature of the research, the criteria and indicators affecting sustainable Regeneration based on the selected research approach, and in the second part (quantitative research) through survey method, 385 questionnaires between Inhabitants of Inefficient Tissues were completed and analyzed by SPSS software. Given that, many factors are involved in sustainable regeneration of dysfunctional urban tissues. In the qualitative studies of the research, by layered survey,