تحلیل کیفیت‌های بنیادی محیطی موثر بر هنجارهای ادراکی مکان عمومی

تنوع ویژگی‌های محیطی و فردی زمینه‌های متفاوتی را برای بعد ادراکی مکان فراهم می‌کند. ماهیت چندبعدی کیفیت‌های بنیادی محیطی به‌گونه‌ای است که روابط متقابل میان آن‌ها را در ارتباط با مطلوبیت نمایانگر ادراکی مکان، پیچیده نشان می‌دهد. ویژگی‌های بعد ادراکی مکان به‌عنوان برآیند کمیت‌ها و کیفیت‌های گوناگون محیطی تاکنون در مطالعات مختلف به‌صورت یکپارچه و در ارتباط با کیفیت‌های بنیادی دیگر بررسی نشده و روابط علت و معلولی پیچیدۀ کیفیت‌ها در ارتباط با نمایانگر ادراکی مکان مشخص نشده است؛ از این‌رو سوال پژوهش حاضر این است که نمایانگر ادراکی مکان عمومی تا چه میزان به‌ کمک کیفیت‌های دیگر تبیین می‌شود و چگونه می‌توان هنجارهای آن را ارتقا بخشید. روش پژوهش حاضر بنیادی است و رویکرد روش‌شناسی آن بر مبنای روش آمیخته (کمی-کیفی) است. جمع‌آوری داده‌ها به‌کمک مصاحبه با متخصصان صورت گرفته و تحلیل داده‌ها با کاربست نرم‌افزار smart-pls انجام شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد درصد فراوانی (94/3 درصد) از نمایانگر ادراکی مکان عمومی، به‌کمک کیفیت‌های فضایی، ریخت‌شناسی، کارکردی و اجتماعی قابل‌تبیین و برآورد است. فضا و ریخت افزون‌بر اثرگذاری مستقیم، به‌صورت غیرمستقیم و با اثرگذاری بر کیفیت‌های دیگر بر شرایط نمایانگر ادراکی مکان عمومی نیز تاثیر می‌گذارند. این دو مقوله با ضریب تا‌ثیر مستقیم 0/401، 0/311 و اثرگذاری غیرمستقیم 0/184، 0/612 جزء عوامل مهم موثر در این زمینه هستند؛ از این‌رو می‌توان گفت، در فرایند مکان‌‌سازی باید از سویی اولویت‌های برنامه‌ریزی و طراحی ابعاد مختلف مکان، با میزان اثرگذاری آن‌ها هماهنگ باشد و از سوی دیگر به برهم‌کنش و روابط غیرمستقیم میان آن‌ها به‌منظور افزایش مطلوبیت هنجارهای ادراکی مکان توجه شود.

Analysis of Environmental Fundamental Qualities Affecting Responsiveness of Public Place Perceptual Norms

The diversity of environmental and individual properties provides different grounds for place perceptual feature conditions. As the result of various environmental qualities and quantities, place perceptual feature has not been investigated in different studies integrated and related to other fundamental qualities yet and the complicated causal relations among qualities of place perceptual feature have not been still specified. Due to this, the question of the current study is to what extent the public place perceptual feature is explained by other qualities and how its norms can be promoted. The methodology is fundamental in terms of goal and its approach is based on mixed method (quantitativequalitative). To collect data, the method of interviewing specialists has been used and data analysis has been conducted using SmartPLS software. The obtained results show that a noticeable percentage of public place perceptual feature (94.3%) can be explained and estimated by spatial, morphological, social and functional qualities. In addition to direct effectiveness, the space and morphology affect the conditions of public place perceptual feature indirectly through their effectiveness on other qualities. Having a direct impact factor of 0.401, 0.311 and indirect effectiveness of 0.184, 0.612, space, and morphology are of the effective important factors in this field. Therefore, in the process of making the place, the priority of planning and designing different dimensions of the place is necessary to be the rate of their effectiveness, and additionally their interaction and indirect relations shall be also noticed to increase the responsiveness of place perceptual qualities.