ارزیابی و پیش‌بینی تغییرات کاربری زمین شهری در شهر لاهیجان

در سال‌های اخیر، تغییرات کاربری زمین در شهرهای مختلف ایران، موجب به‌وجودآمدن مشکلاتی مانند افزایش دمای سطح زمین، آلودگی محیط‌زیست، کاهش اراضی کشاورزی و غیره شده است. افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین در شهر لاهیجان در چند دهۀ اخیر، موجب تغییرات کاربری زمین شده است؛ از این‌رو سنجش وضعیت این تغییرات در دهه‌های اخیر و پیش‌بینی تغییرات آتی ضرورت پژوهش حاضر است. با استفاده از فناوری سنجش‌ازدور می‌توان میزان تغییرات کاربری زمین را بررسی کرد. در این پژوهش تصاویر سنجش از راه دور، در سال‌های 1999، 2008 و 2018 تهیه شده است. به‌منظور طبقه‌بندی تصاویر سنجش از راه دور از روش خوشه‌بندی در نرم‌افزار gis استفاده شد. سرانجام نیز پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در سال 2028، با استفاده از مدل زنجیرۀ مارکوف در نرم‌افزار terrset صورت گرفت. نتایج نشان می‌دهد مساحت پوشش گیاهی از سال 1999 تا سال 2008 به میزان 9/88 درصد و در بازۀ سال‌های 2008 تا 2018 به میزان 7/62 درصد کاهش ‌یافته است. در مقابل محیط انسان‌ساخت در مقایسه با محیط طبیعی افزایش یافته است. نتایج مقایسۀ مساحت کاربری پوشش گیاهی و مناطق انسان‌ساخت در پیش‌بینی مارکوف برای سال 2028، نشان‌دهندۀ افزایش قابل‌توجه محیط انسان‌ساخت به محیط طبیعی با پوشش گیاهی است. پیش‌بینی صورت‌گرفته نیز نشان می‌دهد، مساحت محیط طبیعی در شهر لاهیجان در سال 2028، به میزان 35/31 درصد در مقایسه با سال 2018 کاهش خواهد یافت. در مقابل محیط انسان‌ساخت افزایش چشم‌گیری یافته است و 93/85 درصد از کل مساحت شهر لاهیجان را به خود اختصاص خواهد داد. برای کاهش این روند می‌توان سیاست‌های متفاوتی از قبیل نظارت بر ساخت‌وسازهای بی‌رویه و حمایت از مالکان دارای زمین‌های کشاورزی را درپیش گرفت.

Evaluating and predicting land use changes (Case study: Lahijan City)

In recent years, land use changes in different cities of Iran have caused problems such as rising earth temperatures, environmental pollution, declining agricultural lands, and so on. The increasing population of urban dwellers in Lahijan in recent decades has caused land use changes, and assessment of these changes in recent decades and predicting future changes is a necessity of the present study. By using remote sensing technology, the extent of land use changes can be examined. In this study, satellite images of Lahijan city from USGS site by using Landsat 5TM satellite in May 1999, 2008 and Landsat 8OLI satellite in May 2018, at intervals of about 10 years, have been prepared. Classification of satellite images has been done by using clustering method in GIS software. Then, the raster images are converted to vector images to calculate the cluster’s area. Finally, the forecast for land use changes in 2028 was done using the Markov chain model in TerrSet software. The comparison of the area of land cover and built environment areas in Markov’s forecast for 2028 shows a significant increase in built environment compared to natural environment with land cover. The forecast shows that the area of built environment in Lahijan in 2028 is 1329 hectares and the area of land cover is 87 hectares.