ارزیابی دسترسی به پارک‌های شهری به‌کمک شاخص‌های مکانی برای رسیدن به آرمان‌های شهر عدالت‌محور (مطالعۀ موردی: منطقۀ 11 شهر تهران)

امروزه نقش و اهمیت فضاهای سبز و پارک‌های شهری در محیط‌زیست و کیفیت زندگی شهروندان، بر کسی پوشیده نیست. پارک‌های شهری از امکانات مهم رفاهی هستند که شرایط مناسبی را برای گذران اوقات فراغت شهروندان فراهم می‌آورند و نقش مهمی را در حفظ سلامت روح و جسم آنان ایفا می‌کنند. با این حال، در بیشتر شهرهای بزرگ و کوچک، توزیع پارک‌ها در سطح شهر با عدالت فضایی همراه نبوده است و شهروندان در نواحی یا محله‌های مختلف، سطح دسترسی یکسانی به پارک‌ها ندارند. با توجه به تحقق آرمان‌های شهر عدالت‌محور و دستیابی به عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی در شهر، ضروری است دسترسی به پارک‌ها در مکان‌های مختلف ارزیابی و توجه بیشتری به مکان‌ها با سطوح دسترسی پایین شود. مطالعۀ کاربردی حاضر به ارزیابی میزان دسترسی به پارک‌های شهری، با استفاده از شاخص‌های مکانی و ابزارهای تحلیلی gis پرداخته است. شاخص‌های مورد استفاده در این مطالعه عبارت بودند از: شاخص‌های پوشش، کمترین فاصله، فاصلۀ میانگین، شاخص مجاورت، روش دومرحله‌ای حوزۀ تاثیر شناور و دومرحله‌ای حوزۀ تاثیر شناور وزن‌دار. نتایج حاکی از آن است که به‌طور میانگین سطح دسترسی بیش از 90 درصد بلوک‌های منطقه به پارک‌های کوچک و متوسط در منطقۀ مورد نظر زیر حد متوسط و تا حد بسیار زیادی مشابه یکدیگر است. همچنین سطح دسترسی به پارک‌های بزرگ در شرایط مطلوب‌تری بوده است؛ به نحوی که سطح دسترسی بیش از 40 درصد بلوک‌های منطقه به این پارک‌ها بیش‌ازحد متوسط است. اختلافات جزئی که در نتایج حاصل از روش‌های مختلف دیده می‌شود، به تفاوتی که در منطق آن‌ها وجود دارد، مرتبط است. همچنین در نتایج مربوط به سطح دسترسی به پارک‌های بزرگ اختلافاتی وجود دارد که محدودیت‌های روش‌های پوشش، دومرحله‌ای حوزۀ تاثیر شناور و دومرحله‌ای حوزۀ تاثیر شناور وزن‌دار (با ضریب تضعیف فاصلۀ نامناسب) را به‌خوبی نشان می‌دهد.

Evaluation of accessibility to urban parks using spatial indicators in order to meet the principles of the justice-based city (Case study: District 11 of Tehran)

The green spaces and urban parks play a critical role to improve the quality of life of citizens. Urban parks are important welfare facilities that provide good conditions for the leisure of citizens and play an important role in maintaining the physical and mental health. However, in most large and small cities, the distribution of parks in the city is accompanied by spatial disparity, and citizens in different districts do not have the same level of accessibility to parks. In order to meet the principles of the justicebased city and spatial justice in the distribution of public services, it is necessary to evaluate the accessibility to parks in different locations and pay more attention to the places with low accessibility levels. This study evaluates the accessibility to urban parks in the district 11 of Tehran using a set of spatial indices and GISbased analytical tools. Indicators used in this study are Covering, Minimum distance, Average distance, Proximity, Two step floating catchment area and Gravitybased two step floating catchment area. The results of different methods indicate that the level of accessibility to small and medium parks in the study area are below the average level and similar to each other. The slight differences in the results are related to the differences in the assumptions and logics of methods. There were also differences on the level of accessibility to the large parks, which clearly revealed the limitations of Coverage, 2SFCA and GB2SFCA )with inappropriate distance decay coefficient( methods.