امکانسنجی قابلیت پیاده مداری شبکۀ معابر شهری بخش مرکزی شهر قم با استفاده از مدل ویکور و تئوری چیدمان فضا

بخش مرکزی شهر قم به‌دلیل وجود حرم حضرت معصومه (س)، علاوه‌بر محل سکونت جمعیت زیاد و متراکم، روزانه پذیرای زائران زیادی است؛ از این‌رو تبدیل برخی خیابان‌های منتهی به حرم به خیابان‌های پیاده‌مدار می‌تواند احساس امنیت، ایمنی و تعامل اجتماعی را افزایش دهد و سبب تقویت حس معنوی عابران شود. براین‌اساس، پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی قابلیت پیاده‌مداری خیابان‌های بخش مرکزی (منطقه 7) شهر قم مبنی‌بر روش چیدمان فضا صورت گرفت.پس از مطالعه مبانی نظری و ادبیات پژوهش، از چهار شاخص مهم و تاثیرگذار بر پیاده‌مداری و حرکت پیاده، یعنی «پیکره‌بندی فضایی»، «نفوذپذیری»، «دید و منظر» و «کاربری زمین­شهری» استفاده ‌شد. پژوهش حاضر توصیفیتحلیلی و کاربری است که داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز آن با روش میدانی و اسنادی گردآوری ‌شده‌ است. برای تهیه، ترسیم و تجزیه‌ و تحلیل این داده‌ها و اطلاعات، از مدل‌ها، روش‌ها و نرم‌افزارهای مختلفی استفاده شده است. از جمله نرم‌افزار ucl depthmap10، autocad، arcgis، excel، مدل آنتروپی‌شانون برای وزن‌دهی به شاخص‌ها، و مدل vikor برای رتبه‌بندی شاخص‌ها. براساس نتایج پژوهش حاضر، مولفه‌های پیکره‌بندی فضایی از جمله هم‌پیوندی کلان، هم‌پیوندی محلی، میزان عمق، تعداد اتصال، خوانایی خیابان‌ها، میزان کنترل، میزان انتخاب و قابلیت دسترسی فضایی از عوامل مهم و تعیین‌کننده پیاده‌مداری فضاهای شهری و حرکت پیاده است و تاثیر بسزایی بر قابلیت پیاده‌مداری خیابان‌ها در بخش مرکزی (منطقه 7) شهر قم دارد. همچنین نتایج و یافته‌های مدل ویکور به‌منظور اولویت‌بندی خیابان‌ها براساس شاخص‌های انتخابی نشان می‌دهد خیابان انقلاب از نظر قابلیت پیاده‌مداری در اولویت اول قرار دارد. از این نظر خیابان ارم در اولویت دوم، خیابان‌های 19 دی (باجک) و طالقانی به‌ترتیب در اولویت سوم و چهارم و خیابان امام‌خمینی در اولویت آخر قرار دارند.