شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مرتبط با بعد اقتصادی زیست‌پذیری شهری (مطالعۀ موردی: کلان‌شهر تبریز)

از پیش‌شرط‌های اساسی برنامه‌ریزی به‌منظور ارتقای کیفیت زندگی و افزایش سطح پایداری در جوامع گوناگون، شناسایی عوامل و عناصر تامین‌کننده و موثر بر زیست‌پذیری شهری است که نقش بسیاری در برنامه‌ریزی‌های راهبردی دولت دارند. یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر تمام جنبه‌های زندگی شهری، به‌ویژه زیست‌پذیری شهری عوامل اقتصادی مانند شغل مناسب، درآمد مناسب، مسکن مناسب و... است؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی –تحلیلی و به‌کمک تکنیک مدل‌سازی ساختاری–تفسیری (ism) در پی آن است که شاخص‌های اقتصادی موثر بر زیست‌پذیری کلان‌شهر تبریز را شناسایی، سطح‌بندی کند. درنهایت نیز مدلی مناسب با وضعیت زیست‌پذیری کلان‌شهر تبریز ارائه شود. در ابتدا شاخص‌های مورد نیاز پژوهش به‌کمک روش تحلیل محتوا، روش دلفی و مصاحبه با خبرگان در قالب 12 شاخص شناسایی شد. در مرحله بعد با استفاده از تکنیک مدل‌سازی ساختاری – تفسیری وضعیت شاخص‌ها و سطح‌بندی آن‌ها انجام شد و درنهایت به‌کمک تکنیک میک‌مک نوع شاخص‌ها در قالب چهار نوع شاخص مستقل، وابسته، پیوندی و کلیدی شناسایی شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد پنج شاخص وضعیت امنیت شغلی، درآمد مناسب و کافی، داشتن شغل مناسب، فرصت‌های شغلی مناسب و فرصت‌های درآمدزایی در منطقه با میزان تاثیرگذاری 12، موثرترین شاخص‌های اقتصادی در زمینه بهبود وضعیت زیست‌پذیری کلان‌شهر تبریز هستند؛ بنابراین بهره‌برداری از اقتصاد قوی بازار در راستای ایجاد شغل مناسب و سرمایه‌گذاری در منطقه پیشنهاد می‌شود.

Identification and Leveling Related Factors with Economic Dimension Urban Livability (Case study: Tabriz metropolis)

The main prerequisites for planning to improve the quality of life and increase the level of sustainability in different societies are identifying the factors and elements that provide and affect the urban livability, which plays important role in the strategic planning of the state. One of the most important factors affecting all aspects of urban life, especially urban livability is economic factors such as suitable work, enough income, suitable housing, etc. Therefore, the present study is based on a descriptiveanalytic approach using Interpretative Structural Modeling (ISM) to Identify and leveling the economic indicators that affect Tabriz Metropolis’ livability, finally provide a suitable model for Tabriz Metropolis. At first, the indices needed for research were identified using content analysis method, Delphi method and interview with experts in 12 indicators, in the next step, using the ISM, the status of the indicators and their leveling was done finally, using the MICMAC technique, the types of indicators were identified in the form of four types of autonomous, dependent, linkage and driver indicators. The results of the study show that 5 indicators: security job; enough income; proper employment opportunities; appropriate employment and opportunity to earn money in the region with the effect of 12, were the most effective indicators in improving the livability of Tabriz metropolis. Therefore, exploiting a strong market economy is recommended in order to create a good job and invest in the region.