تحلیل عوامل موثر در بازتولید منظر شهری پس از بهسازی و نوسازی بافت (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 تهران)

منظر شهری مقوله‌ای است که ناظر و کنشگر فعال در فضا آن را درک و از آن برداشت می‌کند. از دیدگاه برنامه‌ریزی، برداشت ساکنان و عواملی که بر این درک موثرند، اهمیت دارد. این برداشت به‌دلیل مداخله بافت، به‌ویژه در بافت‌هایی که عناصر تاریخی و سابقه ذهنی و هویت دارند حساسیت بیشتری دارد. براین‌اساس، شناسایی عوامل تاثیرگذار بر بازتولید منظر شهری و برداشت ذهنی پس از مداخله ضروری است. مقاله حاضر به‌دنبال شناسایی عوامل تاثیرگذار بر بازتولید منظر شهری پس از بازسازی و نوسازی است. پژوهش پیش‌رو با رویکرد ترکیبی انجام شده است؛ بدین‌صورت که ابتدا گویه‌ها به روش کیفی و تکنیک دلفی مشخص شد و سپس در نمونه 500 عضوی در منطقه 12، دیدگاه مردم به‌کمک پرسشنامه و پرسش‌‌های بسته با طیف لیکرت واکاوی شد. سنجش داده‌های پیمایش نیز با تحلیل عاملی صورت گرفت. نتیجه اینکه می‌توان گویه‌ها را در ده عامل نهایی قرار داد که این عوامل بیش از 65.8 درصد واریانس کل را تبیین می‌کنند. همچنین براساس یافته‌ها، آنچه در دید ناظر قرار می‌گیرد، جذابیت بصری، سهولت دسترسی، خوانایی، تنوع و هماهنگی، کاهش اغتشاش بصری، تعلق‌خاطر، سازگاری و تنوع عوامل تاثیرگذار بر بازتولید منظر است. از این‌رو پیشنهاد می‌شود در نوسازی و بهسازی بافت، این عوامل با مشارکت مردم مدنظر قرار بگیرد.

Analysis of factors affecting in the regeneration of the urban landscape after fabric rehabilitation and renovation Case study: TEHRAN region 12

The urban landscape is the art of visual and structural integration that is perceived and monitored by the observer spatially. The subjective perceptions of residents of the urban landscape regeneration and the factors that influence these perceptions are of great importance. This perception is more sensitive to planning and designer interventions in the city’s fabric and structure, especially in historical cities with valuable elements, history of mentality, and identity. Therefore, it is necessary to identify the factors affecting mental perception and residents’ perception of space and urban landscape. To explore this issue, we employed a twostep mixed approach: First, a qualitative method with Delphi technique was used specified for each subcriteria and then 500 members in the District 12 were interviewed using a Likerbased questionnaire. The results of the exploratory factor showed that all the terms could be found in the 10 final factors, which explain more than 65.8% of the total variance. Based on the results of this study, the perceived components of urban landscape from a resident and active perspective include visual attractiveness, ease of access, Legibility, diversity and harmony, reduction of visual disturbance, attachment, adaptability, and the variety of ultimate determinants affecting the urban landscape regeneration. Therefore, it is suggested focusing on refining the fabric of these factors using the participation of people.