تحلیل فضایی شاخص‌های تبیین‌کنندۀ تاب‌آوری در زیرساخت شریانی حمل‌ونقل (مطالعۀ موردی: کلان‌شهر اهواز)

تاب‌آوری رویکردی راهبردی برای ارتقای ظرفیت مانایی مولفه‌های توسعه شهری در برابر حوادث و بلایای انسانی و طبیعی است. آگاهی و اتخاذ سیاست‌های راهبردی برای بسترسازی تفکر مانایی و تحمل‌پذیری این مولفه‌ها، به خصوص در بخش زیرساخت‌های شریانی مانند شریان‌های حمل‌ونقل شهری، امری ضروری و مهم در شهرها و به خصوص کلان‌شهرها، به جهت تراکم جمعیت و تراکم مصرف آنها می‌باشد. براین‌اساس، پژوهش کاربردیتوسعه‌ای و توصیفیتحلیلی حاضر، به تحلیل تاب‌آوری زیرساخت شریانی حمل‌ونقل در کلان‌شهر اهواز پرداخته است. بدین‌منظور پنج شاخص تبیین‌کننده، یعنی الگوی طراحی شبکه شریانی، قرارگیری در بافت شبکه، درجه محصوریت شبکه، سنخ‌شناسی شبکه و تراکم مصرف شبکه با استفاده از روش دلفی و شیوه نمونه‌گیری هدفمند شناسایی شد و مبنای تحلیل و ارزیابی میزان تاب‌آوری شریان‌های حمل‌ونقل شهری در کلان‌شهر اهواز قرار گرفت. جهت وزن‌گذاری شاخص‌های تبیین‌کننده، از دیدگاه‌های پانزده کارشناس مرتبط با موضوع مورد بحث استفاده شد. ابزارهای تحلیلی پژوهش، مدل شباهت به گزینۀ ایده‌آل فازی (ftopsis) و تحلیل فضایی (spacial analysis) در قالب نرم‌افزار arc gis 103 است که متناسب با اهداف پژوهش برای تحلیل وزن‌ها و نمایش و تحلیل فضایی تاب‌آوری شریان‌های حمل‌ونقل شهری در گستره فضایی کلان‌شهر اهواز استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد پیشران تبیین‌کننده درجه محصوریت شبکه بیشترین حساسیت را برای تبیین تاب‌آوری در حمل‌ونقل شهری در کلان‌شهر اهواز دارد. از سوی دیگر، تحلیل فضایی پیشران‌های تبیین‌کننده سه ‌نقطه بحرانی با لکه‌های داغ را در بخش‌های مرکزی، شمالی و غربی کلان‌شهر اهواز برای سنجش تاب‌آوری حمل‌ونقل شهری نشان می‌دهد.

Spatial analysis of resilient indicators in the arterial infrastructure of transportation Case Study: Ahvaz Metropolis

Resilience is a strategic approach to improving the sustainable capacity of urban development indicators to deal with human and natural disasters. Awareness and adoption of strategic policies for establishing the thinking of improving the capacity and tolerability of these indicators, especially the arterial infrastructure, such as the urban transport arteries with traditional approaches, is nowadays essential and important in cities and especially metropolitan areas population density and consumption density. In this process, the present study, with an “applieddevelopment” approach and a “descriptiveanalytic” methodology, analyzes the resilience of the transport infrastructure in the metropolitan city of Ahwaz. For this purpose, 5 explanatory indicators, namely Arterial Network design model, network layout, network confinement degree, network characterization and network consumption density were identified using a targeted sampling Delphi method as the basis for analyzing and evaluating the arterial irradiation Urban transport was used in Ahwaz metropolitan area. To weigh the predictive index of the indicators of five, we use viewpoints of 15 experts that selected as Delphi method. The results of this study indicate that the degree of encoding explanatory propulsion has the most sensitivity for explaining the anomalies in urban transportation in the city of Ahvaz. On the other hand, the spatial analysis of the propulsion system explains three critical points with hot spots in the central, northern, and western parts of the Ahwaz metropolitan area to measure the fluctuation of urban mobility.