تحلیل وضعیت ساختاری مقاله‌های پژوهشی و راهنماهای نگارش در مجله‌های علمی - پژوهشی حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی

زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی ساختار مقاله های پژوهشی در مجله های علمی پژوهشی فارسی زبان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به منظور تعیین میزان انطباق آنها با ساختارمطلوب است. در گام بعدی، میزان اهتمام راهنماهای نگارش مجله های علمیپژوهشی فارسی زبان علم اطلاعات و دانش شناسی به معرفی اجزای ساختاری یک مقالهعلمی پژوهشی بررسی شده است.روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری آن شامل کلیه مقاله های علمی پژوهشی منتشر شده در مجله های علمی پژوهشی فارسی زبان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در طی سال های 1392تا 1394 و راهنماهای نگارش مقاله موجود در وب سایت این نشریه ها است. نمونه گیری در مورد مقاله ها به شیوه تصادفی طبقه ای انجام شد و بر این اساس، تعداد 245 عنوان مقاله علمی پژوهشی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس سیاهه وارسی (ساختار مطلوب) مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که ساختار مقاله های علمیپژوهشی مورد بررسی در وضعیت مطلوبی قرار دارد و تنها در سه جزء ساختاری یعنی »مبانی نظری «، »کاربرد پژوهش « و »محدودیت پژوهش « تطابق ضعیفی با ساختار مطلوب وجود دارد. در بررسی راهنماهای نگارش، یافته ها نشان داد که راهنماهای نگارش از نظر معرفی ساختار مطلوب یک مقاله علمیپژوهشی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و اجزای ساختاری »مروری کوتاه بر متون علمی «، »بیان منطق منجر به پژوهش «، »هدف و انگیزه پژوهش «، »مزیت و اهمیت پژوهش «، »زمان پژوهش «، »مکان پژوهش «، »اعتبار (روائی) ابزار پژوهش «، »پایایی ابزار پژوهش « با میانگین صفردر هیچ یک از راهنماهای نگارش مقاله ها در نشریه های مورد بررسی اشاره نشده است. همچنین بررسی فرضیه ها نشان داد که تفاوت معناداری میان نشریه های علمی - پژوهشی از نظر تطابق مقاله های علمیپژوهشی آنها با ساختار مطلوب وجود دارد. با این حال، میانگین امتیاز ساختاری مقاله های این نشریه ها به طور کلی در وضعیت خوبی قرار دارد. همچنین در بررسی فرضیه دوم پژوهش مشخص شد که با وجود وضعیت مناسب انطباق مقاله های منتشر شده با ساختار مطلوب، راهنماهای نگارش مقاله های نشریات علمی پژوهشی از وضعیت مناسبی در معرفی اجزای ساختاری یک مقاله علمی - پژوهشی برخوردار نیستند.نتیجه گیری: با توجه به ضعف ساختاری راهنماهای نگارش در نشریه های علمیپژوهشی مورد بررسی می توان چنین برداشت کرد که نویسندگان اغلب ساختار مقاله ها را بر اساس آنچه خود آموزش دیده اند تدوین کرده و راهنماهای نگارش را کمتر الگوی خود قرار می دهند. از طرف دیگر نیز می توان یکی از دلایل ضعف موجود در ساختار مقاله ها را به بی توجهی سردبیران و دست اندرکاران مجله ها برای ارائه راهنماهای مورد نیاز نسبت داد.