معماری اطلاعات وبگاه پژوهشگاه‌ها (مطالعه موردی: وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران)

زمینه و هدف: پژوهشگاه‌ها به‌عنوان سازمان‌هایی ماموریت‌گرا، وظیفه پاسخگویی به پرسش‌های جامعه را در حوزه‌های تخصصی دارند و ازاین‌رو باید بتوانند برون‌داد خود را به نحو موثری به کاربران هدف خود عرضه نمایند. رسیدن به چنین هدفی نیازمند بهره‌گیری صحیح از اصول معماری اطلاعات برای سازماندهی مناسب بستر اطلاعاتی است که پژوهشگاه‌ها در آن با مخاطبان خود تعامل دارند؛ بنابراین بررسی و ارزیابی معماری اطلاعات وبگاه پژوهشگاه‌ها، به‌عنوان بستر ارتباطی اصلی آن‌ها با کاربرانشان، از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران از منظر معماری اطلاعات است. روش پژوهش: روش پژوهش مبتنی بر تحلیل محتوا و ارزیابی موردی است و با استفاده از مشاهدات مستقیم و سیاهه‌های وارسی و در اسفندماه سال 1400 صورت می‌گیرد. در این راستا ابتدا مولفه‌های محیط اطلاعاتی یعنی بافت، محتوا و کاربر وبگاه شناسایی می‌شوند. سپس با استفاده از سیاهه‌های وارسی و مبتنی بر مولفه‌های محیط اطلاعاتی به بررسی زیرسیستم‌های معماری اطلاعات وبگاه پژوهشگاه پرداخته می‌شود. سیاهه وارسی نظام سازماندهی شامل 14 پرسش اصلی، سیاهه وارسی نظام برچسب‌زنی شامل 32 پرسش اصلی، سیاهه وارسی نظام پیمایش شامل 20 پرسش اصلی و در نهایت سیاهه وارسی نظام جستجو شامل 41 پرسش اصلی است. این سیاهه‌های وارسی با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای تهیه شده و با کمک پنل خبرگی مورد تایید قرار گفته‌اند. برای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار اکسل استفاده شده است. یافته‌ها: کاربران وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران را می‌توان به چهار گروه پژوهشگران و دانشجویان، سیاست‌گذاران علم و فناوری، کتابداران و اطلاع‌رسانان، و موسسات آموزشی و پژوهشی دسته‌بندی کرد. محتوای اصلی این وبگاه شامل گزارش عملکرد، کتاب، مقاله، طرح پژوهشی، سامانه، رویداد علمی، دوره‌های آموزشی، آزمایشگاه، و خدمات مشارکتی می‌شود. بافت وبگاه مبتنی بر گسترش و ارائه خدمات مدیریت دانش، مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه، اطلاع‌رسانی اطلاعات علم و فناوری، پشتیبانی از سیاست‌گذاران علم و فناوری، عمومی‌سازی کاربرد فناوری اطلاعات، همکاری با دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی و پشتیبانی از پژوهش در زمینه علوم و فناوری اطلاعات است. نتایج حاصل از سیاهه‌های وارسی امتیاز این وبگاه را از منظر نظام سازماندهی 67/6 درصد، سیستم برچسب‌زنی 68/4 درصد، نظام پیمایش 65/4 درصد و نظام جستجو 34/8 درصد نشان می‌دهد.نتیجه‌گیری: وضعیت وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران از نظر نظام‌های سازماندهی، برچسب‌زنی و پیمایش خوب و از نظر نظام جستجو ضعیف ارزیابی شد. استفاده از طرح سازماندهی مخاطب‌محور در نظام سازماندهی وبگاه، بهره‌گیری از برچسب‌های نمایه‌ای در قالب موجودیت‌های یکتا در نظام برچسب‌زنی وبگاه و استفاده از نوار پیمایش اصلی به‌صورت یکپارچه و با طراحی مشابه در نظام پیمایش وبگاه از جمله نقاط قوت در طراحی معماری اطلاعات وبگاه به شمار می‌آید. از سوی دیگر باتوجه‌ به یافته‌های پژوهش، برای بهبود نظام جستجو نیاز است تا قابلیت‌هایی نظیر «اصلاح اشتباه‌های نوشتاری در پرسمان ورودی»، «متمایز ساختن کلمات ورودی در نتایج بازیابی شده»، «افزودن عملگرهای منطقی به نظام جستجو»، «امکان جستجو در فراداده‌ها»، «مرتب‌سازی نتایج به‌صورت الفبایی و تاریخی»، و «افزودن فیلترهایی همچون موضوع و سال» موردتوجه قرار گیرند.

information architecture of research institutes’ website (case study: iranian research institute for information science and technology’s website)

purpose: as mission-oriented organizations, research institutes have the task of answering community questions in specialized areas, and should therefore be able to effectively present their outputs to their target users. achieving such a goal requires the proper use of information architecture principles to properly organize the information platform in which the research institutes interact with their audiences. therefore, reviewing and evaluating the information architecture of research institutes’ websites as their main communication platform with their users is of particular importance. the purpose of this study is to evaluate the iranian research institute for information science and technology’s website based on information architecture.methodology: the research method is based on content analysis and case evaluation and is done using direct observations and checklists in march 2022. in this regard, first the components of the information environment, ie the context, content, and user of the website are identified. then, we check the information architecture subsystems of the website using checklists based on the components of the information environment. the organization system checklist contains 14 main questions, the labeling system checklist contains 32 main questions, the navigation system checklist contains 20 main questions, and finally, the search system checklist contains 41 main questions. the checklists were prepared using the library research method and approved by an expert panel. excel software is used to collect and analyze data.findings: users of the iranian research institute for information science and technology’s website can be categorized into four groups: researchers and students, science and technology policymakers, librarians and informants, and educational and research institutions. the main content of this website includes reports, books, articles, research projects, information systems, scientific events, training courses, laboratories, and collaborative services. the context of the website is based on service development and delivery in the areas of knowledge management, scientific and technological information management, dissemination of information science and technology, supporting science and technology policymakers, publicizing the use of information technology, cooperating with universities and research institutes, and supporting research in the field of information science and technology. the results of the checklists indicate the score of this website for the organization system, the labeling system, the navigation system, and the search system as 67.6%, 68.4%, 65.4%, and 34.8%, respectively. conclusion: the status of the iranian research institute for information science and technology’s website is assessed as good in terms of the organization system, the labeling system, and the navigation system, and poor in terms of the search system. the use of an audience-oriented organization plan in the website organization system, the use of index labels in the form of unique entities in the website labeling system, and the use of a main navigation bar with an integrated and similar design in the website navigation system are among the strengths of the website information architecture design. on the other hand, according to the research findings, to improve the search system, it is necessary to pay attention to features such as “correcting spelling errors in the input query”, “highlighting the input query in the retrieved results”, “adding logical operators to the search system”, “searching metadata”, “sorting results in alphabetical and chronological order”, and “adding search filters such as subject and year”.